Andimahi (Antimachia)

Andimahi (Antimachia) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu İstanköy Adası’nda 3 adet kaleler fethedilip bu Andimahi Kalesi çok sarp olmakla içinde olan Malta ve Ceneviz kâfirleri direnip vermezler. Sultan Süleyman Han Rodos'ta iken bu durumu duyup Kaptan Palak Mustafa Paşa 200 adet kadırga ile ve İstanköy tarafından karadan Rüstem Paşa'yı serdar edip,

"İnşaallah bir ayda kaleyi fethedin, and-ı mâh ettim, yoksa siz bilirsiz" diye buyurunca deniz ve karadan derya gibi asker saldırır. Allah'ın hikmeti bir ayda fethedip içinde olan tüm kâfirleri kılıçtan geçirip,

"Bir ayda fethedin" diye nefes edip "And-ı mâh ettim" dedikleri için Andimahi Kalesi diye isim konur.

Bunun da tarihi: "Yefrahu'l-mü'minîne bi-nasrillâh" dır. [Kur'ân, Rum, 4-5] Bu da İstanköy Sancağı hükmündedir. Öşrünü bey alır. Haracı Süleyman Han evkâfıdır, mütevelli zapt eder.

İstanköy nahiyesidir. Dizdarı ve neferi var ve cebehanesi gayet çoktur, zira gayet sarp, sağlam ve serhat kaledir. Deniz kıyısından bir top menzili uzakta bir bayırlı yerde göklere uzanmış, kudret eliyle yapılmış bir ibretlik Kahkaha'dır. Ta kuşluk vakti olmayınca kalenin zirvesi bulutlardan görünmez.

Kuzeyden güneye badem şeklinde uzunlamasına yapılmış yalçın taş duvarlı bir müstahkem kaledir. Çepçevre büyüklüğü duvar üzere tam 1.800 adımdır. Dört tarafı cehennem çukuruna benzer 1 0 minare boyu uçurum olmakla bir tarafında hendek yoktur.

Kaleden aşağı bakmaya insan cüret edemez. Akdeniz bir göl gibi görünür. Aşağı ovalarında dağı, bağı ve bahçeleri bukalemun nakşı gibi gözükür.

Bu kale bir kat duvar görünür, ama kaya üzere aşağı duvarlarının temelleri 15 adım enli rıhtım ve fil cüssesi kadar taşlar ile yapılmıştır. Yunan tarihleri, İstanbul'u yapan Yanko ibn Madyan'ın yapısıdır, diye yazmışlardır. Gerçekten eski bir kaledir. Ve içi dolma değildir, tamamen yerli kaya üzerine yapılmıştır. Onun için kapıdan içeri girince yokuş yukarı ve kesme kayalar üzere gidilir.

Bütün evleri yüksek kayalar üzerinde cihannüma kârgir, sağlam yapı evlerdir. Tamamı kireç örtülü damlardır, 380 hanedir. 1 mahallesi Müslüman ve 3 mahallesi kâfirdir. 8 kilise vardır, başka Yahudi, Ermeni ve Çingene yoktur.

Kale kapısının iç yüzünde yarım minareli bir küçük cami vardır. Daha önce kilise imiş, Süleyman Han adına cami olmuş, ancak 100 adam alır. Ve 10 dükkânı var. Suyu, hamamı, mescidi, hanı, imareti, medresesi, mektebi, bağ ve bahçesi yoktur, ancak kat kat daracık evlerdir.

Kapısı batıya bakar iki kat sarp demir kapıdır, ondan başka kapısı yoktur. Bu kapı önünde bir büyük tabyası vardır, kara tarafına bakar. Bu tabyanın büyüklüğü 200 adımdır ve bir geniş meydandır. Bunda da büyük toplar vardır. Onun da kuzeye bakar bir kapısı var. Asma zemberekli köprü ile yapılmıştır. Her gece bekçileri makaralar ile köprüyü kaldırıp tabya duvarına kapatırlar.

Bu kaleden dışarıda asla bir hane varoş yoktur, tamamı kale içindedir. Bu kale aşağı İstanköy Kalesi'nden büyüktür ve sağlamdır. Dört tarafı 1.060 bedendir ve 20 dirsek kuledir. Her kulede beşer altışar top vardır. Yılda on gün bu İstanköy Adası'nın bütün reayası at, katır ve eşekleri ile gelip bu kale içinde olan 70 adet su sarnıçlarını doldururlar. Sene sonuna dek yeter, azar azar kullanırlar. Ve daima taze suları aşağı derelerden eşekler ile taşırlar. Her adamda beşer onar eşek bulunur, zira kalenin batısında mezarlıktan açıkta cihanı bağ ve bahçe tutmuştur, oradan eşekleri ile tüm mahsullerini taşırlar.

Bu kale öyle yüksektir ki açık havada 130 mil güney tarafında Girit Adası görünür. Ve 100 mil kıbleye doğru Rodos Adası görünür. Yine güney üstüne Hereke Adası, İliki Adası ve İncirli Adası 15 mildir, bütün evleri görünür. Doğu tarafında 20 mil Menteşe kıyıları tarafında Tekir Burnu, Dacca [Datça] ve Darahiye dağları ayak altında gibi bellidir.

Batı tarafında 10 mil Kalimyoz Adası Kalesi ve evleri ile açıkça görülür. Kısacası cihannüma ve ibretlik benzersiz kaledir.

Havası gayet hoş olduğundan al tebekani yüzlü mahbûb ve mahbûbesi "Andimâhî güzeli misin, ne istiğna edersin" diye darb-ı mesel olmuştur. Gerçekten gayet şivekâr mahbûbu vardır. Halkı gayet garip dostu adamlardır. Hepsi Cezayir esvabı giyerler.

Bu kale İstanköy Adası'nın tam ortasında bulunmakla çok gerekli kara kilididir. Allah korusun.