Koçbaşı Manastırı (Kaisariani Monastery of Saint John)

Koçbaşı Manastırı (Kaisariani Monastery of Saint John) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu adı geçen Deli Dağ'ın eteğinde eski bir ibretlik kilise vardır. Bütün kafiristanda Koçbaşı Manastırı namıyla meşhur bir Mesih mabedidir ki suyu, havası ve yapısı yeryüzünde yoktur. Nice yüz bin eski hekimler kendilerinin buraya gömülmesini vasiyet ederler. Zira cesetleri asla çürümeyip beyaz ve taze mağaralar içinde yatarlar. Bu mağaralara eski hekimler tılsım edip yılan, çıyan, akrep, karınca, sivrisinek, karasinek ve gayri böcek yoktur. Onun için tenleri çürümez, iskelet de değillerdir. Bütün azaları, sakalları, bıyıkları yerli yerinde durup vücutları yumuşak dururlar. Zira bu muteber kiliseyi Hazret-i İsa'nın havarilerinden Şem’un-ı Safa gelip yapmıştır.

Üç yüzden fazla papaz, rahip, keşişleri vardır. Yahudi'den başka ne kadar insan gelse can ve baş ile hizmet edip kuş sütü ve arslan sütü getirip yedirip içirip kondurup göçürürler.

Bu kilise çevresindeki dağlara ve bayırlara yağmur yağsa yeryüzünde olan otların ve ağaçların yapraklarında olan ladenlerin ve nice kere yüz bin çeşit çiçeklerin güzel kokuları insanların dimağlarını kokulandırır. Onun için Koçbaşı Manastırı balı meşhurdur. Hazret-i Şem'un balının arılarına dua edip halen o arılar son bulmayıp cihanı tutmuştur. Şem'un balı pek sevdiğinden arı beslemişler. Bir acayip ve garip nefti renk balı olur ki bir fincan süzülmüş balına 40 fincan su kosan güzel lezzetli şerbet olup pelte bir dahi olur, ta bu mertebe kuvvetli nefti renk balı olur.

Tanrı'nın büyük hikmeti: Tuhaflık bunda ki kovan sepeti içinde oluşan balı vardır, koç başı gibi boynuzlu, kaşlı, gözlü, ağızlı, burunlu ve kulaklı bir şirin sevimli koç kellesi gibi petek balı olur. Her sepette onar, on beşer, yirmişer okka gelir baldan koç kellesi hasıl olduğu için "koç başı balı" diye meşhur olmuştur. Güzel kokusu misk ve ham amber gibi olup yiyen insanların dimağını kokulandırır. Ve bu kilisede pişen nefis nimetlerin bir yerde pişme ihtimali yoktur. Bu misk kokulu yemekler, gelen geçen bütün herkese bol bol dağıtılır.

Külliyatı övgüsünün tamamlanması: Bu Atina kazası gibi bir küçük kazada 1.001 adet küçük büyük kilise ve manastır vardır. Nicesinde beşer, onar ve yirmişer adet kuşaklı keşiş Lat ve Uzza tapıcıları var. Ve her bir kiliselerin birer değişik isimleri var. Ama bu Koçbaşı Manastırı'na Rum kefereleri süryani der ve gayet itibar ederler. Hatta tüm Frengistan ve diğer kafiristandan adaklar gelir.