Ulu Camii (Al Mansouri)

Ulu Camii (Al Mansouri) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Evvelâ (—) (—) Camii boyu 240 ayaktır. Cami içinde 6 adet yapma sütunlar üzerinde toloz kemerli büyük camidir. Genişliği 100 ayaktır. Mihrap ve minberi o kadar sanatlı değildir. Eski tarzdır ve mihrabı üzere bir levhada “İnnemâ ya’mürü mesâcidallâh/Allah'ın mescitlerini ancak... olanlar imar ederler" [Kur'ân, Tevbe, 18] âyeti yazılmıştır.

Bu camiin 6 kapısı vardır. Avlusu gayet parlak ve cilâlı mermer ile döşelidir. Avlusunun boyu ve eni ikişer yüz ayaktır ve dört tarafı toloz kemerler altında yan sofalardır.

Bu avlunun ortasında ve 4 yapma sütun üzerinde yüksek bir kubbe altında bir Şâfiî havuzu var. Ve bu avlu içre çeşit çeşit limon ve turunç ağaçları ile süslüdür. Çiçekleri, mevsiminde ibadet eden cemaatin dimağları güzel kokudan kokulanır. Her bir ağacın gölgesi birer Acem hıyâbânı gibi koyah ve gölgeliktir.

Bu avlunun kapısı vardır. Kıblenin sol tarafı kapısı üzere celi hat ile "Lâilâhe illallah Muhammedün Resûlullâh" yazılıdır. Avlunun kıble kapısı üzere böyle tarih yazılmıştır:

Bismillâhirrahmânirrahîm. Emera bi-inşai hâzihi'l-Camii'lmübâreketi Mevlânâ es-Sultanü'l-a'zam semendü mülûki'l-Arab ve'lAcem fâtihu'l-emsâr ve müşeyyidü'l-küffar el-melikü'l-eşref salâhuddünyâ ve'd-dîn halîl Kasem emîrü'l-mü'minîn Mevlânâ es-sultanü'lmelikü 1-mansûr Seyfü'd-dünyâ ve'd-dîn Kalâvân es-Sâlihî halledallâhu mülkehu sene selâse ve seb'în ve sitti mi'e. [673J

Bu kapı üzere kale kulesi gibi yüksek 3 tabaka düzgün bir minaresi var. Hakir şehri görmek ve seyretmek için çıktım, 200 ayaktır ve her basamağı 3 karıştır. Mübarek gecelerde bu minarede 3 bin kandil yanıp nur üstüne nur olur.

Bu şehirde zeytinyağı bol olduğundan bu camiin içi ve dışı 5 bin kandil ile aydınlatılmıştır. İçinde olan ulema çırağı muhtaç olmazlar.

Hamd olsun 1081 Ramazan'mda 8 gece teravihi bu camide kılıp zevk ü safâ ettik. 40 müezzini/ dört mezhep imamı ve hatibi, hepsi hâfız-ı Kur'ân'dır.

Sözün kısası gaza malıyla yapıldığından bir ruhaniyet var ki insan dışarı çıkmak istemez.