Feth-i İslam (Kladovo)

Feth-i İslam (Kladovo) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

(—) tarihinde Fatih Sultan Mehmed Han beylerinden Gazi ve Veli Balı Bey yapısıdır. (—) Eyaletinde Vidin Sancağı toprağında 150 akçe şerif kaza ve nahiyesi 170 adet köydür. Sipah kethüdayeri, yeniçeri serdarı, dizdarı, 300 adet kale neferleri, muhtesibi, bâcdarı, balık emini ve haraç emini vardır.

Kalesi, Tuna Nehri kenarında bir bayır üzerinde dörtgen şekilli 12 adet tahta örtülü uzun, kârgir yapı sağlam kulelerdir. Kale, iki kat duvarlı, hendekli ve kıbleye bakar bir demir kapılıdır. Kapı üzerinde kule içinde tuğla minareli Süleyman Han Camii, içinde dizdar evi vardır. Çepçevre 1100 adım bir şeddadi taş yapı sağlam bir kaleciktir. Tuna kenarında olan bölme hisardaki evler haraptır, içlerinde bir kimse olmaz. Tuna Nehri tarafı üç kat kale duvarıdır, ama orada benzersiz toplar vardır, cebehane ve silâhları mükemmeldir. Kale kapısı önünde bir namazgâh meydanı ve cenaze musallâsı taşı vardır.

Dış varoşu: Bu kalenin kıble tarafında taşra varoşunda 4 mescidi vardır. Ve 400 adet bağlı, bahçeli ve şindire tahta örtülü, genellikle kırmızı kiremit örtülü tek ve iki katlı, geniş kârgir yapı evleri var, bunlardan Çalık Mustafa Ağa ve Çalık Osman Paşa evleri mükelleftir ki büyük porta kapıları var. Ve toplam 50 adet dükkânları var ve çarşı içinde güzel, hoş havalı ve aydınlık bir hamamı var. Ve bir hanı var, içinde zengin tüccarları var.

2 medresesi, 2 derviş tekkesi, 5 adet sıbyan mektebi, Tuna kenarında 50 kadar cebehane dükkânı, 50 adet balık mahzenleri var, zira bütün halkı varlıklı balık bezirgânlarıdır. Gariplere dost, fakirleri seven, velinimet ve Allah adamı kimseleri var.

Suyu ve havası gayet hoş ve ılıman olduğundan orta hâlli mahbûb ve mahbûbeleri gayet âşık-perestlerdir, zira Tuna suyunun hükmü odur. Bütün halkı Boşnakça, Türkçe ve Eflâkçe bilirler. Tamamen kırmızı kalpak ve serhadli esvabı giyerler. Yüz renkleri kızıl olup bütün halkı çoluk çocuklarıyla zevk ehlidir, ama dü-zevkîler değildir demek olur. Ancak hovarda halkı olup maarif erbabı yoktur. Taze yiğitleri çarşı pazarda iyi kopuz, dilli düdük ve çağırtma düdük çalarlar. Şehrin dışında bağ ve bahçesi gayet çoktur.