Kalecik

Kalecik hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bursa tekfuru Sirona kral, kızı için yapmıştır. Daha sonra Kastamonu hakimi Topal (---) feth edip Osmanlılara baş eğmeyip nice köylere ve kasabalara el uzunluğu etmeye başladı. Sonunda ( ---) tarihinde Yıldırım Bayezid Han bir gün ansızın bu kaleyi basıp seher vaktinde er döküp feth etti. Zira cengle, savaşla uğraşla feth olur kale değildir. Hala Çankırı sancağı hükmünde paşanın hassı subaşılığıdır ve yüz elli akçe şerif kazadır.

Ve hepsi (---) nahiyedir. Kadıya senelik dört kese hasıl olur. Kethüdayeri yeniçeri serdarı, müftüsü, nakibüleşrafı ve ayan u eşrafından Şehsüvar Paşa, Serdar Ali Ağa, Kethüdayeri Kurt Mehmed Paşa ve nice isim ve şan sahibi ileri gelenleri vardır. Kale dizdarı ve yirmi adet kale neferatları vardır.

Kalecik'in şekli: "-cik" lafzı küçültme sözüdür. Yani küçük kale demektir. Ama bu kale gökyüzüne doğru boy uzatmış, yüksek zirvelere kement salmış bir kızıl renkli yalçın kaya üzere mavi bulutlarla beraber bir taş yapı kale, bir Ferhad yapısıdır. Duvarları altmışar meliki ziradır. Dört tarafı yalçın kaya olduğundan bir tarafında asla hendeği yoktur. Kıble tarafına bakar bir demir kapısı vardır.

Kale içinde ancak yirmi kadar ev vardır. Bir camii, buğday anbarı, su sarnıcı, cebehane ve altı adet şahi topcağızları vardır. Ama iç il içinde olduğundan kalesi garip kalmıştır. Bütün şehir ayanı isyancı ve haydut korkusundan değerli mallarını mahzene koyup saklamışlardır. Kale dizdarı bu harabenin bekçiliğine memurdur.

Asla havalesi yok yüksek bir kaledir ki bütün ovalar, bağları, bahçeleri, ekili yerleri ve kasabaları akarsularıyla yeryüzü bukalemun nakşı gibi besbellidir. Ama aşağı varoş bu kalenin kıblesi tarafında bağ ve bahçeli geniş yerde bakımlı ve şenlikli şehirdir. Ancak etrafında şehir suru yoktur. Ama her bucak başında birer tedribe kapılarıyla süslenmiş mazbut şehirdir.

Tamamı 1.200 kiremitli ve toprak örtülü mamur hanelerdir. Hepsinden mükellef Gazi Şehsüvar Paşa Sarayı, büyük hanedandır. Genellikle evleri kıbleye bakmaktadır. Yolları paktir ve toz topraktır, asla kaldırım yoktur.

Hepsi on yedi mihraptır. Çarşı içinde (---) camii bir minareli ufak tefek camidir (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) geri kalanı mescitlerdir.

Medrese ve darülhadisi yoktur. Ama 13 sıbyan mektebi vardır.

Çarşı pazarı o kadar yoktur. Ve bir ufak tefek hamamı vardır. Üç ham ve altı kahve dükkanı vardır. Ama havası gayet tatlıdır. Lakin suyu iyi değildir.