Darıhal (Mudanya)

Darıhal (Mudanya) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Kostantin Tekfur'un kızı [221b] Mudına yapısıdır. Mudına'dan bozma olarak Mudanya derler. Tanrı'ya hamd olsun esenlikle bu şehre girdik. İlk defa gurbet ellerde cuma namazı kılmak bu şehirde nasip oldu. Temiz toprağına yüzümüzü sürüp yüz bin dua ve yakarış ile Cenab-ı Allah'a hamd ü sena edip şehri seyretmeye başladık.

Deniz kıyısında, Bursa'nın bakımlı ve gelişmiş bir iskelesidir. Gelen giden gemiler için güvenli ve sağlam doğal bir limandır. Zira bu Mudanya, İstanbul körfezinin kıblesi tarafında bir köşe bucağa vaki olduğundan yedi zorlu rüzgardan güvende olmuş ve korunmuştur, ama yıldız rüzgarından tam olarak korunmuş değildir. İyi demir tutar yatak limandır. İskele başında gümrükhanesi vardır. Gelen giden gemilerden ve kara tarafından gelen tüccarlardan öşür alır, on yük akçe iltizam eminliktir.

Şehri, deniz kenarında geniş bir alanda kurulmuş olup kalesi bir alçak kayalı yerde şeddadi taş yapı sağlam bir yerleşim yeridir. 721 [1321] tarihinde Orhan Gazi, şehzadeliği sırasında babası Osman Gazi'nin izniyle ve Sultan Hacı Bektaş-ı Veli'nin duasıyla ilk defa bu kaleyi feth edip bir daha küffara sığınacak yer olmaması için yer yer kalesini yıkmıştır. Ama azıcık şey ile bakımı ve onarımı mümkündür.

Bu şehir, Anadolu eyaletinde Gazi Hudavendigar sancağı ki, ilk taht merkezi Bursa'dır, onun voyvodalığıdır ve 150 akçe payesiyle kazadır. Kadıya senede 2000 kuruş gelir sağlar. Bazı zaman Bursa mollalarına paşmaklık bahası olarak verilir, hoş bir kazadır

Şehrin bütün evleri baştan başa kiremit örtülüdür. Üç camii var, yedi mescitleri, üç hanı, bir hamamı, iki sıbyan mektebi ve iki yüz adet dükkanları var. Ama medrese, darülkurra ve darülhadisleri yoktur. Zira halkının çoğunluğu Rumlardır.

Suyu ve havasının tatlılığından Urum dilberleri çoktur. Bağı ve bahçeleri de oldukça fazladır.

Beğenilen yiyeceklerinden; inciri, üzümü, üzüm şırası ve sirkesi meşhur olup dünyaya sirkesi yayıldığından belde isimleri içinde bu şehre "Darıhal" derler.