Berezense (Berzence)

Berezense (Berzence) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Hırvatça (—) (—) demektir. Yapıcısı yine Zirin küffarından Zirniski adındaki ünlü bandır. Bu da Süleyman Han vefat ettiği günlerde Sokollu Mehmed Paşa'mn fermanıyla 974 tarihinde Rumeli Veziri Şemsi Paşa fethidir.

Sonra bunu da kâfir ele geçirip yine Sultan III. Mehmed zamanında, 1009 tarihinde Serdar İbrahim Paşa fethidir, ama yine yere gelesi kâfir bu 1074 senesinde istilâ edip hisar içinde 5 ay otururlar. Sadrazam Köprülüzâde Ahmed Paşa'nın derya gibi asker ile geldiğini duyunca kalenin tüm cebehanesi ve toplarını alıp kaleyi Nemrud ateşi ile yakıp yeni kalelerine kaçarlar.

Bu da Kanije Eyaleti'nde voyvodalıktır ve Kanije naipliğidir. Dizdarı sadrazamdan korkup kaçmıştı, ama 500 nefer kale kullarının suç defterleri üzerine af kalemi çekilip herkes yakılan evlerini imar etmeye çalışırlardı.

Bunun da ateşi alev alev yanmada idi, ama kale mamur iken 7 kat sağlam palanka kale imiş. Ancak kârgir yapı bir camii ve bir hamamı kalmış.

Bu kale zemininin kıble ve batı tarafı iki saat yer büyük bataktır. Mahmudî fili ve Mengerus fili sökmez sazlı bataktır. Bunun da iç kalesi bir yüksek tepe üzerinde palanka imiş, yanmış.

Bunun imaretine Kayserili Dilâver Paşazâde Murad Paşa ve Bozok beyi ile 5.000 kadar Pojaga ve Yakova kazası reayaları tayin olundu. Nice yerlerini evvelkinden daha iyi ve sağlam yapmak için gayret ederlerdi.