Sultan İbrahim Han Ziyaretgahı

Sultan İbrahim Han Ziyaretgahı hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

1049 [1639-40] tarihinde tahta çıktı. Zamanlarında dünya güven içinde oldu. Kara Mustafa Paşa veziriazam olduğundan alem halkı rahat buldu. Daha sonra (---) tarihinde Kara Mustafa Paşa'yı, kötü nedimleri şehit ettirdiler. Bütün musahipler ve eksik akıllı kadın musahibeler fırsat buldular. Padişah bunlarla sohbet edip danıştığından devletin her taraftan yaralar açılmaya başladı. Beyt:

Avretile kim ki çok sohbet eder
Şah ise kendüyi bi-hürmet eder.

İşin sonunda Hezarpare Veziriazam Ahmed Paşa ve Cinci Hoca ( ---) Efendi kışkırtmasıyla yazmaya gelmez kötülükler ve çirkinlikler ettirerek o saf padişahı rüşvete alıştırdılar. Böylece kullarından zulüm ile binlerce mallar alındı. İstanbul'un seçkinlerine ve ileri gelenlerine amber ve samur kürkler ferman olunmaktaydı.

Bu sırada Hanya fatihi Yusuf Paşa, fetihten sonra Sarayburnu'na gelip şenlik ederken o an şehit ettiler.

Yine o ayda Girit'ten Kara Murad Ağa, kul kethüdalığıyla Devlet kapısına feryada gelince ondan da bin kese ve bu kadar amber ve samur istediler.

O an Atmeydanı ve Etmeydanı denizler gibi insan kalabalığıyla dalgalanır. Veziriazamı, Cinci Hoca'yı, Mulakkab (---) Efendi'yi ve nice musahibleri öldürdükten sonra Şehzade Mehmed Han'ı padişah ettiler.

Ertesi gün yine Sultan İbrahim sırça saray hapsinden kurtulup yine "Kul tayfası onu padişah isterlermiş" diye dedikodu yayıldı.

Sonunda bu bahane ile o mazlum ve günahsız oğuz padişahı, ister istemez o Sultan İbrahim Han'ı (---) yılının (---) gününde Cellat Kara Ali eliyle kötü bir son ile boğarak şehit ettiler. Amcası Mustafa Han yanında yan yana gömdüler.

Bir Hatem-i Tay ve Cafer-i Bermeki huyunda cömert padişah idi. Öyle cömert idi ki sıradan bir adama ve bir musahibe kadına bir Mısır hazinesini kaç kere vermiştir. Devamlı fakirlere yardım ederdi. Bir hamamcı garibi vezirlik ile yeniçeri ağası etti. Musahibe Şekerpare Hatun'un ricasıyla Pirinccizade adlı birini yeniçeri ağası ettiğine tarihtir:

Amel-i sukker ile oldu pirincim zerde. Sene (---).

demişler sonra zırva etmişler.

Ahmed Kolu adlı oyuncu Çingenelerinin oyunculuk ve hünerlerinden hoşlanıp yüz kese ve yeniçeri ağalığı verdi.

Sonunda Çingene Ahmed "Padişahım biz bir oyuncu taifesiyiz (topluluğuyuz) atalarımız Firavunoğulları'ndan beri vezir ve yeniçeri ağası olmuş yoktur. Ancak uluca mertebe davasında Firavun dedemiz olmuştur" diye yeniçeri ağalığını kabul etmeyerek akıllıca hareket edip Hacca gitmek için izin aldı.

Diyarbakırlı ( ---) [105b] bir şaç bağı hediye vermişti. (---) adlı haseki ricasıyla ve zirlik ile ( ---) verilip akranları arasında Saçbağı Paşa lakabıyla anıldı. Ancak gölgesi uzun olmayıp zamanın rüzgarından sönüp kara dumanı sarı yüzüne vurdu.

Bir Tikritli Arap meş'alecinin yanık sesle maval ve dübeyt okuduğundan hoşlanıp bu meş'aleciye kapıcılar kethüdalığı ve beylerbeyilik verdi.

Ta bu derece cömertlik sahibi idi. Kutlu zamanlarında dilenciler dilenmeden kurtuldular. Osmanoğulları ülkesinde çok mal ortaya çıkıp bütün halk mutlu oldular. Allah bol bol rahmet eylesin.

Yüzlerce şairler inleyerek ölümüne mersiyeler ve tarihler demişlerdir. Tarih: (---) (---) (---) (---) (---) (---).

Hala Ayasofya avlusunda Sultan Mustafa ile bir kubbe içinde birlikte yatmakta olup kadınların ziyaret yeridir, zira kadınları çok severdi, onlara ihsanda bulunup binlerce cariyeleri vezir ve beylerbeyilere vermiştir. Allah'ın hikmeti yine bu kubbe altında kadın sultanlar gömülüdürler.

Önce Bayram Paşa sultanı ve Ahmed Han kızı Hanzade Sultan (---) tarihinde öldü.

Kenan Paşa sultanı ve Ahmed Han kızı Burnaz Atike Sultan (---) başlarında öldü.

Melek Ahmed Paşa efendimizin eşi ve Sultan IV. Murad'ın kızı İsmihan Kaya Sultan, Murad Han gibi, 27 yaşında hamile iken Eyüpsultan Yalısı'nda ciğeri parça parça olup öldü. Ciğer-köşesi hayatta olup öksüz kaldı. Melek Ahmed Paşa kızı Fatma Hanım'ın doğum tarihi: ( ---).

Dua ile dedim ey Evliya Çelebi tarih ola mahfuz. Sene 1072 [1661-62].

Melek Ahmed Paşa, Kaya Sultan'ı aldığında tarih düşmüştür,

Kaya Sultan'ı alan sikkeyi mermerde yazar. Sene (---).

Merhume Kaya Sultan'ın ölümüne tarihtir:

Bir eksikli dedim ey Evliya fevtine tarihin
Melek seng ile döğünsün kim ayrıldı Kaya'sından. Sene (---).

Diğer tarih Evliya Çelebi güftesiyle:

Mevtine tarih için dedi Melek bin ah ile
Gülşeni Firdevs-i me'va eyleye canım Kaya Sene (---).

Diğer güzel tarih:

Hatif-i gayb dua ile dedi tarihin
Kaya Sultan ruh-ı paki ide Firdevs-makam. Sene (---).