Koca Kalesi (Büyükkale)

Koca Kalesi (Büyükkale) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Yine Kocakaya adıyla meşhurdur yüksek bir tepenin üstünde, gerçi küçük kaledir ama Karahisar-ı Şarki'den sarp, dayanıklı hisardır. Surları ve kuleleri tamamen kudret eliyle yapılmıştır. Tek parça yerli kayadandır, insanoğlu yapısı değildir. Kaleye çıkmaya bir yolu ve bir kapısı vardır. Gayrı yerden çıkılması imkansızdır. Burçları ve beden dişleri nadirdir. Hepsi kesme kayalardır. Nice kere Karayazıcı, Said Arap ve Kalenderoğlu adındaki celaliler kuşatmışlar, ancak bir taraftan zafer elde etmeye güçleri yetmeyip hüsrana uğramış olarak gitmişlerdir.

Ama 476 [1083] tarihinde Danişmendoğullarından Melik Gazi, Rum keferesi elinden zorla feth etmiş, daha sonra Yıldırım Han eline girmiştir. Lakin kimin tarafından yapıldığını bilmiyorum.

Hala (---) toprağında Köprü kazası nahiyelerindendir. Kale içinde 200 kadar neferat haneleri, kale dizdarı ve 150 neferatları vardır.

Bir camii, su sarnıçları, hububat anbarları, yedi sekiz adet küçük topları ve yetecek kadar da cebehanesi vardır. Ama hamamı, hanları, bedesteni ve diğer imaretleri yoktur. Ancak bir kaç dükkanları vardır.

Bütün halkı çam ağacından boduç tabir ederler, Türk dilinde emzikli bardaklara boduç derler, onu yaparlar. Ve çöğür, tanbur, tanbura, ravza, karadüzen, şarkı ve yonkar adlı sazları yapıp kar ederler. Heva ehli, şaz ehli çoğu bi-namaz Etrak halkıdır.