Bozdağ

Bozdağ hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Burada çadırlarımızla ile yeşillik, çiçek ve kuş cenneti bir yerde konup seyre başladık. Öyle yüksek bir dağdır ki Âlemlerin Yaratıcısı "Ol" kelâmı ile yeri ve gökleri yokluktan yarattığından beri bu yüksek dağın zirvesinde kar ve buz vardır. Ve eski karı içinde âb-ı zülâl kurdu vardır. Böyle bir yüksek dağ ve otlarla kaplı dümdüz ova yaylaktır ki 7 kadılık diyar halkının bu arsada eski yerleri vardır. O huzurlu yerlerinde konarlar ki 3 bin yayla evi ve kulübeleri vardır. Hepsi tahta örtülü ve tahta duvarlı sanduka gibi içli dışlı saray hanelerdir.

Cami, mescit ve namazgâh sofalarıyla donanmış, han, hamam ve tekkelerle bezenmiş ve nice yüz küçük kulübeli dükkân, çeşit çeşit havuz ve fıskiyelerle süslenmiş gönül açan bir yerdir.

Bağ ve bahçesinin gül gülistanı, reyhan sümbülistanı ve şebekeli bostanları içinde hoş sesli kuşların ve bülbüllerin yanık sesleri insana hayat verir.

Suyu ve havasının hoşluğundan nice bin yük Tire ipliğini burada yıkayıp beyaz pamuk gibi olur. Bütün vilâyet halkı güzel yerde zevk edip eğlenerek güçlenir, düğünler, toplantılar, at koşuşları ve güreşler olup ödüller ve bağışlar dağıtılır büyük dinlenme ve eğlenme yeridir.

Özellikle Manisa'dan geçmişin padişahları bu cennet gibi yere gelip konaklarlardı. Hâlâ sarayları, köşkleri, hamamları ve bütün yapıları boş, atıl ve harap olmadadır. Ama Rıdvan Cenneti bahçesi asla bozulmamıştır. Bu İrem bahçesinin övgüsünde Hassan ve İmrü'l-kays acizdir.

Sözün kısası, geçici cihanın İrem cennetidir. Bağcı ustası düzgün bir şekilde meyve ağaçlarını, çınar, kavak, çam fıstığı, ardıç, salkımsöğüt ve servileri çırpı ile dikip her biri ince belini gösterir civan gibi birer endamlı güzel dilber gibi divan durur. Her birine nesim rüzgârı değdikçe salınmaktadır. Ve hâl dili ile zikrederler. Her köşesinde ve her ağacın altında nice kere yüz bin güller içinde öten bülbüllerin hoş sesleri insanın içini huzurla doldurur.

10'a 10 büyük havuzlar içinde adam beli kalınlığı fıskiyeler fışkırmaktadır. Özellikle Temmuz ayında henüz dilber dudağı gibi kirazı ve kızıl gülü açmaktadır ki cennet bağına girenlerin dimağı kokulanır. Bütün sulu meyvesi mevcuttur ama yaylak olmakla limon, turunç, zeytin ve narı olmaz. Ama bunda olan abıhayat akarsular Erzurum'da Bingöl Yaylası'nda olmazdır.