Andirusa (Androusa)

Andirusa (Androusa) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Rum krallarından Andrarusa adlı ünlü kral yapısıdır. Rumcada Andirusa (---) (---) demektir. Sonra Bundukani Venedik eline girip daha fazla imar gördü.

Daha sonra 906 tarihinde Bayezid-i Veli Han Moton Kalesi'ni döverken bunu da dövüp hemen fethettiler, ama mamur etmeyip yıkık kalmıştır. Mizistre Sancağı toprağında voyvodalıktır ve 150 akçe kazadır. Nahiyesi (---) köydür. Kethüdası, serdarı, dizdarı ve neferleri yoktur. Kalesi Koron kıyısından (---) saat uzak dağlar içinde yıldız ve batı rüzgarı tarafında bir topraklı bayır üzerinde 4 köşe bir taş binadır. Ve bir kapısı var.

Hisar içinde 25 adet kiremit örtülü, genellikle tek katlı kargir yapı hoş haneleri var. Ve 1 adet Sultan Bayezid-i Veli Camii var. Bu kale etrafında asla hendek olmadığından neferleri de olmadığından vilayet ayanı Manya kafirinden emin olmayıp kalenin yıkık olan yerlerini kendi mallarıyla tamir edip kendileri bekçilik edip her gece nöbet beklerler.

Varoşunun şekli: Bir iniş yokuşça zeminde toplam 100 adet haneleri olup baştan başa kiremitli ve bağ bahçeli geniş güzel evlerdir. Lakin çoğu Rum keferesi evleridir. Ve 20 adet küçük dükkanı vardır. Ve henüz kiliseden çevrilmiş Şeyh (---) Efendi yeni bir cami yapıyor. Bu hakir Bakara suresinden bu ayet-i şerifeyi tarih bulduk. Tarih olan ayet:

Fevelli vecheke şatra 'l-Mescidi'l-Haram Sene 1077 [1667]

Ve 1 medrese, 1 adet sıbyan mektebi ve 1 adet tekkesi var ki cami sahibi Aziz Efendi yapısıdır. Ancak bu güzel varoşun suyu azdır, ama bağları gayet çoktur, han ve hamamı yoktur. Ve mahbub ve mahbubesi aktır.

Tütünü çoktur [273b] ve tütününün kokusu acayiptir.