Karadeniz Kilidülbahr (Rumeli) Kalesi

Karadeniz Kilidülbahr (Rumeli) Kalesi hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Madyan oğlu Yanko asrında bu boğazın ağzında, iki taraftaki yüksek dağlar üzerinde birer Kahkaha seddi gibi kaleler var imiş. Zamanın geçmesi ile bu Rumeli tarafındaki dağ üzerinde olan Yoroz Kalesi harap olup kaldığından Murad Han döneminde bu boğazdan içeri Kazak kafirleri girip Yeniköy, Tarabya, Büyükdere ve Sarıyer kasabalarını yağmaladılar. Bu haberi IV. Murad Han duyunca bütün Divan erbabıyla danıştı. Veziri Kaptan Recep Paşa'nın ve Kuzu Ali Ağa'nın görüşleri ile bu boğazın ağzında iki tarafa birer Karadeniz kilidi kaleleri inşa olunması ferman olundu. (---) sene ayında başlanıp bir senede iki sağlam kale ve dayanıklı sur olan iki kale yapıldı. Sonra Kazak buradan içeri giremedikleri için bu kasabaların halkı koruma ve emniyet altında oldular.

Bu kaleler Karadeniz'in bir dar boğazı ağzında yapılmıştır. Araları yarım mildir, iki kıyının halkı birbirleriyle Davudi ses ile konuşup anlaşırlar. Ancak bu boğazdan Karadeniz aşağı doğru Akdeniz'e öyle akar ki geçen gemilere ok erişmez, şimşek gibi geçerler.









Kaleden dışarda yüksek bir kule üzerinde büyük bir fenerdir. Her gece yakılır. Karadeniz'deki gemiler ona bakarak boğazdan içeri girip tasadduk ederler (sadaka verirler). Bu boğaz ağzından Karadeniz'in uzunluğu, kuzey tarafında sonu ta Azak Kalesi'ne kadar 1.700 mildir. İskender'in Karadeniz'i Akdeniz'e akıtmak için kestiği boğaz budur ki hala kayalarda yerleri açık seçiktir. Allah' a hamdolsun bu hakir Karadeniz'in iki tarafında olan köyleri ve büyük şehirleri yazmaya gücümüz yeter ki üç kere Karadeniz'in dört tarafını ta Abaza vilayetlerine kadar gezmişizdir.

Bu taraftan Eyüp, Sütlüce, Hasköy, Kasımpaşa, Tophane ve Beşiktaş'tan ta bu yere gelinceye kadar Rumeli tarafıdır ki İstanbul tarafıdır. Bu 22 parça şehir ve kasabalar yazıldı. Hepsi İstanbul'un birer mahallesidir. Ancak Yedikule'den ta bu Karadeniz Boğazı'na kadar tam iki konak yerdir. Fakat her kasabanın aralarında boş arazi yoktur. Baştan ayağa birbirlerine bitişik bağ ve bahçeleri vardır. Bu arada Rumeli kasabaları tamam oldu. Buradan kayığa binip bu Boğazhisarı'ndan karşı Anadolu pak toprağı olan kutsal yere ayak basıp yazmaya cüret ettik.

Rumeli tarafındaki Karadeniz Kilidülbahr Kalesi'nin şekilleri: Deniz kenarında dört köşe bir sağlam yapıdır. Kıbleye bakan bir demir kapısı var. Fırdolayı büyüklüğü 1.000 adımdır. İçinde 60 adet asker evleri, Sultan Murad Han'ın bir camii, iki buğday ambarı, cephanesi, 100 adet küçük ve büyük topları, dizdarı ve 300 askeri vardır. Bunun da hakimi Galata naibi ve dizdardır. Bostancıbaşı da hükumet eder. Kalenin dışında neferat evleri vardır. Ancak han, hamam, çarşı, pazar ve başka imaret yoktur. Fakat dağlarında bağları çoktur. Bu boğaz ağzından itibaren Karadeniz geniştir ki yukarıda ayrıntılarıyla yazılmıştır.