Holumiç (Chlemoutsi)

Holumiç (Chlemoutsi) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bazı kimseler Holumuç yazarlar. Bundukani Venedik'i yapısıdır. İsim verilme sebebi (---) (---). Nice devletten devlete geçip sonunda (---) tarihinde Sultan Bayezid-i Veli fethidir. Mora Eyaleti'nde paşasının hassı voyvodası hakimdir. Ve padişah tarafından büyük eminliktir. 300 akçe şerif kazadır, ama kadısı Gaston kasabasında sakindir. Nahiyesi (---) adet mamur köydür. Kethüdayeri, yeniçeri serdarı, bacdarı, kale dizdarı, 110 adet hisar eri, haraç emini, muhtesib ağası, mimar ağası, şehir kethüdası vardır.

Holumiç Kalesi'nin şekli

Bu yüksek sur deniz kıyısından 2 mil uzak doğu tarafta, bulutlarla beraber olup tam 2 saatte çıkılır bir 7 köşeli şeddadi taş yapı, yüksek güzel kaledir. [263a] Asla bir taraftan havalesi yoktur. Her tarafında beşer konak yerden ve denizde 100 mil yerden görünür benzersiz kaledir.

İç kalesi içinde ancak dizdar evi, cebehane, tahıl ambarı ve su sarnıçları var, başka bir şey yoktur. Ama 4 tarafındaki odalar üzerinde kireç ile sıvalı yağmurdan akan su yolları olup su sarnıçlarına gider. Bu iç kalenin ortası bir geniş meydan olup altında su sarnıcı ve bir servi ağacı olup kuzeye bakan bir iç kale kapısı var. Ama taşra kalesi bu iç kaleye bitişik 4 köşe sağlam bir kaledir. Ancak yalçın kayalar üzerinde olmakla hiçbir tarafında hendeği yoktur. Bunun da batıya bakar bir kapısı var.

Bu kale içinde 80 adet kiremit örtülü kargir yapı haneleri arasında Sultan Bayezid-i Veli'nin bir camii var, acayip ve garip tarzlı güzel bir minaresi var.

Holumiç varoşu

Bu kalenin batı tarafı taşrasında 200 adet kiremit örtülü mamur Rum keferesi evleri var. Kaleye asla kefereler giremez. Eski zamanda Venedik ile Osmanlı barışta iken büyük iskele imiş. Hala 7 kral balyoz Frenkleri ve konsoloslarının sarayları var, ama Venedik balyozu yoktur.

70 bin guruş iltizamlı gümrük emini oturup iskele başında bir gümrükhane sarayı var, hala mamur durur ama ne emini var ve ne güvenli yeri var. Venedik keferesi korkusundan Müslümanları yoktur, ama kefereleri çoktur.

Bu kalenin içinde dışında asla çarşı pazar, han, hamam, mektep ve tekke yoktur. Gayet cezire yer olup haraba yüz tutmuştur. Limanı 500 parça gemi alır, iyi demir tutar, altı rüzgardan emin güvenli limandır, ama batı ve lodos rüzgarları isabet eder. Ancak demir kuvveti ile yatılır bir güvenli limandır.

Bu kaleden batı tarafına deniz aşırı İzakilse Kalesi 9 mil deryada verimli bir adadır ki büyüklüğü 80 mildir. Eskiden bizim idi. (---) tarihinde Venedik Aya Mavra Kalesi'ni bize verince Kılıç Ali Paşa da bu İzakilse Adası'nı Venedik'e vermeyi uygun görürler. Hala mamur kefere adası olup içinde 80 bin adet keferesi var. Bu Holumiç Kalesi'ne karşılık gözükür bir sarp kalesi ve liman olup horoz sesi ve çanlarını sesi duyulur bir adadır.

Bu bizim Holumiç Kalesi'nden Holumiç Burnu 20 mil poyraz rüzgarı üzere gidilir bir burundur ki ta Cezayir, Tunus ve Trablus'tan çıkan gemiler bu burnu özlerler.