Hezargırad (Razgrad)

Hezargırad (Razgrad) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

İsimlendirilmesinin sebebi ( ---) ( ---) ( ---) ( ---) dir. Çok eskilerde o kadar mamur değil imiş. Ancak (---) tarihinde Süleyman Han zamanında Makbul iken Maktul İbrahim Paşa bu şehir toprağından olduğundan imar edip her geçen gün bakımlı, bağlı bostanlı ve gül bahçesi gibi olmaktadır.

Özü eyaleti toprağında Niğebolu sancağı hükmünde voyvodalıktır. Ve 300 payesiyle kazadır. Ve nahiyesi (---) adet köydür. Kethüdayeri, yeniçeri serdarı, müftüsü, nakibi, muhtesibi, hacdan ve şehir kethüdası vardır. Tamamı 10 mahalle ve 1.700 adet bağlı, bahçeli ve abıhayat sulu hanelerdir. Genellikle şindire tahta ve kiremit örtülü seyrek seyrek hanelerdir.

Ve tamamı 17 mihraptır. Bunlardan biri Makbul iken Maktul olan İbrahim Paşa Camii'dir ki Rumeli diyarında böyle selatin camii gibi sanatlı mabethane yoktur. Kubbesi, göklere doğru baş çekmiş sanki bir felek kubbesidir. Cami için gayet sanatlı işler ile süslenmiştir ki benzeri meğer İstanbul'da Rüstem Paşa Camii ola.

Ve bir düzgün ve ölçülü minaresi var. Avlusu, şadırvanı, imareti, bir adet müderrisli medresesi, darülkurrası, sıbyan mektebi ve bir adet hamamı [112a] tamamen Makbul İbrahim Paşa hayratıdır ki bütün imaretleri ve cami kubbeleri kurşun ile örtülü bakımlı bir camidir.

Ve tabahanede Sofu Mehmed Paşa Camii, eskidir.

Ve Beğ Camii eskidir.

Bunlardan başkası mescitlerdir.

Ve iki adet hanları var, Kurşunlu Han İbrahim Paşa'nındır.

Ve toplam 300 adet dükkanları vardır. Genellikle İbrahim Paşa'nın vakfıdır ki büyük vakıftır.

Ve bir adet bakımlı tekkesi var. Bütün halkı ehl-i tevhid ve fukara severlerdir. İleri gelenleri ve uleması vardır.

Acaip hikmet: A'ma Mehmed Efendi adında bir aziz zat var, anadan doğma kördür. Usta bir saatçidir. Odasında oturup bütün takım taklavat aletlerini sağına soluna yerleştirip, çekici, küreği, maşası, kelpedeni, çiftesi ve eğeleri kısacası bütün aleti yerli yerinde durur.

Bir kimsenin bozuk saati olsa önce elbette alıp koklar, daha sonra kapağını açıp yoklar, dizi üzerine bir sarı renkli bir meşin kor. Bütün saat parçalarının armudeleri, rakkası, baskısı, tulumbası ve zembereklerini ayrı ayrı koyup eğrilerini doğrulur, kırık olan yerlerini tamir edip gereği gibi tamam ettikten sonra sahibine teslim eder.

Bu hakirin kısa aklı perişan olduğu şeydir ki anadan doğma kör olan kimse saatçi ola, acep Tanrı vergisidir. Ve yine kendisi dostlardan bir cömert yapılı, nimeti bol, hoş-sohbet candır. Ve bu şehir halkının da nimetleri boldur, ucuzluk ve bolluk şehirdir.

Beğenilenlerinden, tabahanesinde sahtiyanı ve bağlarında sulu üzümü (---) (---) beğenilir.

Hezargırad ziyaret yerleri

Evvela Mevlana Ahmed b. Hüsameddin, meşhur Mollacık Efendi: Kendisi Siroz şehrindendir. Bu Hezargırad kendilerine arpalık olarak sadaka olunup (---) tarihinde ahirete göç eyledi. Bu Hezargırad şehri içinde İbrahim Paşa Camii kabristanında gömülüdür. Adı geçen molla, çok bilgili bir zattı.