Foniçse (Koniçe)

Foniçse (Koniçe) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Hersek Sancağında paşanın hâssı voyvodası hükmeder ve 150 akçe şerif kazadır. Sipah kethüdayeri, yeniçeri serdarı, ayanı, şehir kethüdası, haraç emini, muhtesibi ve bâcdârı vardır, ama müftüsü ve nakibüleşrafı yoktur.

Kasabanın zemini: Büyük Neretva Nehri kenarında bir geniş dereli, tepeli, kayalı, bağ ve bostanlı yerde Neretva Nehri'nin iki tarafı mamur şehirdir, ama Neretva Nehri'nin karşı tarafındaki şehri Kilis Sancağı hükmünde olup başka voyvodalıktır, ama o tarafı o kadar mamur değildir. Ve Neretva Nehri üzerinde büyük bir ağaç köprü ile beri şehirden karşı şehre geçilir.

Tamamı, iki tarafı 6 adet mahalledir ve 600 hane kayağan örtülü evlerdir, o kadar geniş ve mükellef haneler yoktur, ancak bahçeleri çoktur.

Hepsi 8 mihraptır, ama (—) (—) camii bir minareli mükellef camidir. (—) (—) (—) (—) Ve tümü (—) mahalle mescitleridir.

İki adet medresesi vardır, 3 adet sıbyan mektebi vardır, 2 yerde tekkesi vardır ve 1 küçük hamamı vardır, ama havası ve suyu hoştur.

Ve hepsi 2 hanı var, bir hanı dahi karşıdadır. 75 kadar da dükkânları var. Genellikle demirci dükkânlarıdır, zira burada yapılan demir âletini Çaniçse kasabası demircileri yapamaz. Hatta Foniçse kılıcı derler bir zülyezen kılıcı var ki diz vursan iki kat olup yine dosdoğru olur bir kılıcı olur ki misli meğer Alman'da ola. Pala kılıç, kasap satırı ve nice çeşit savaş âletlerine dair sanatlı demir şeyler yaparlar, zira dağlarında demir madeni ve kömürü de çoktur.

Suyu ve havası yaylak olmakla Mostar gibi inciri, zeytini ve narı olmaz, zira yaylaktır, ama halkı gayet garip dostu, genellikle sanat ehli, tüccar ve post sahibi kimselerdir.