Fötvar (Dunaföldvár)

Fötvar (Dunaföldvár) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Macarca (—) (—) (—) demektir. Ungurus krallarından Lagoş Kral yapısıdır.

Sonra 936 tarihinde Osmanoğlu askeri harap etmiştir. Daha sonra anılan senede Süleyman Han imar etti. Budin toprağında paşa hâssı ve niyabettir. Bunun da kalesi Tuna Nehri kenarında gayet yüksek bir dağ üzerinde sağlam, dayanıklı ve güzel bir hisardır. Tuna kenarında olan palanka hisarlarda bundan sağlam palanka yoktur ki çepçevre üç kat dolma rıhtım binalı palankadır.

Tüm çevresinde iki kat gayya deresi gibi kesme hendeği var ve iki yerde dayanıklı ve sağlam ağaç kapıları var. Bir kapısı doğuya bakar küçük kapıdır. Hendeği üzerinde ağaçtan bir kasrı var, lonca derler, bir seyir yeridir ki tüm hisar hizmetçileri bu köşkte oturup Tuna İskelesini seyrederler. Bu kapıdan kale halkı Tuna'dan su alırlar.

Bir kapısı da batı tarafına büyük kapıdır, taşra varoşa açıktır. Bunun da hendek üzerinde asma zincirli ağaç köprüsü vardır. Bu kalenin dört köşesinde sağlam ve muhkem kulelerinde şahî darbzen şahane şahî topları var.

Hisar içinde toplam 70 adet şindire tahta örtülü haneleri ve bir kiliseden çevrilmiş Süleyman Han Camii var, gayet eski mabet ve kârgir yapıdır. Hatta bu camie bitişik gökyüzüne baş uzatmış 4 köşe şeddadi yapı güzel bir kulesi var ki cihan-nümâ olup tüm Keçkemet ovaları ve Şarkez yakaları üç konak yerdir, bu yüksek kuleden gözükür. Tahta örtülü göklere uzanmış yüksek bir kuledir ki tepesinde 4 adet uzun topları vardır. Daha üstünde bu kule üzerinde Süleyman Han Camii'nin bir sanatlı ve uzun tahta minaresi vardır. Ve bu kulede dizdarın ve 200 adet kale erlerinin değerli malları saklıdır, zira sarp [71b] ve sağlam yüksek kuledir.


Fötvar Kalesi varoşunu bildirir
Dört köşe bir yalın kat dolma palanka duvarlı büyük varoştur ki fırdolayı büyüklüğü 400 adımdır. Sağlam kule ve tabyalar ile bezenmiş ve gayet sarp derin hendek, süslenmiş iki adet ve ikişer kat tahta kanatlı sağlam kapılardır. Her kapıda tahta tabyalı ve hazır toplu kuleleri var ki bu kapıların birinden girilip birinden çıkılır, ortası yol bir menzilgâh palankadır. Toplam 200 adet tahta damlı tek katlı evleri, bahçeleri, âbıhayat kuyuları ve bir camii var, önceleri bu da bir kilise imiş, hâlâ bir camidir. Ve bir mescidi, bir hanı, 50 adet dükkânı ve han yanında susamışlara bir sebilhanesi var.

Bu imaretlerden başka bu varoşun nice boş yerleri var. Hatta o kadar geniş varoştur ki tüm mezarlığı bu kale içredir.

Bu kalede yılda bir kere 5-10 bin adam toplanıp büyük panayır, yani pazar durup bu kale içre 2-3 yüz kadar kulübeden dükkânlar yaparlar. Tâ bu kadar geniş varoştur.

Suyu, havası ve güzelleri çoktur. Ve bağları hesapsız olup halk arasında pâk toprağı beğenilir.