Karasu Yenicesi (Yenice Karasu)

Karasu Yenicesi (Yenice Karasu) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Rum keferesi şehirlerinden büyük belde imiş. (---) tarihinde Gazi Evrenos Bey fethidir. Hala Rumeli Eyaleti'nde Selanik Sancağı toprağında 150 akçe payesiyle şerif kazadır. Ve (---) adet mamur nahiye köyleri vardır.

Örfi hakimi(---) (---) (---) tarafından voyvodadır. Şeyhülislamı, nakibüleşrafı ve ayan-ı eşrafı vardır. Muhtesibi, şehir naibi, şehir kethüdası, haraç emini, sipah kethüdayeri ve yeniçeri serdarı vardır.

Şehrin yapıları, bir düz geniş alanda Karasu Nehri yakınında 400 adet bağlı bahçeli, altlı ve üstlü, baştan başa kiremit örtülü geniş ve mamur güzel hanelerdir

Tamamı 4 mahalledir. (---) (---) (---) mahallesi meşhur mamur kasabadır.

Ve İskeçe Nehri şehir içinden akar. Ve İskeçe dağlarından gelip Karasu Nehri'ne karışır, Karasu Nehri de İskeçe Yaylağı'ndan, Vetirne ve Usturumça kasabası dağlarından toplanıp Sarı Şaban kasabası yakınında Akdeniz'e karışır.

Bu Karasu Yenicesi şehrinde (---) adet mihrap vardır, ama bunlardan çarşı içre Sultan Ahmed Han vezirlerindan Ekmekçizade Ahmed Paşa Camii, ibret verici, sanatlı güzel bir camidir. Onda olan hoşluk ve incelik bir camide yoktur ki diller ile anlatılıp kalemlerle yazılmaz. Misli meğer İstanbul'da Ebu Eyyub-ı Ensari yakınında Zal Paşa Camii ola. Bütün kubbeleri kurşun örtülü ve avlusunun çevresi mermer sütunlar ile çevrilmiş iç açıcı bir camidir. Ancak, cüzhan, imam, hatip ve hizmetçilerinin vazifeleri (gelirleri) eksiktir. Tanrı tamamlanmasını nasip ede, ama hasbi imamı ve kalabalık cemaati vardır.

Ve (---) camii (---) (---) (---). Geri kalanı mahalle mescitleridir.
Ve 1 adet medresesi var, kurşunlu ilim öğrenilecek yerdir.
Ve 3 adet sıbyan mektebi vardır.
Ve 2 adet derviş tekkesi vardır. (---) (---)

Ve 1 adet kurşun örtülü geniş hamamı var. Koca Mustafa Paşa'nın hayratıdır ki geliri medresesindeki ulemaya verilir.

Ve 1 adet ziyafet evi imareti var ki bütün çevredeki komşulara ve konuklara nimeti devamlı dağıtılır. Bu hayrat da kurşun örtülü olup Mustafa Paşa yapısıdır.

Ve toplam küçük büyük 11 adet hanları var, ama bunlardan hasbi (bedava) konukevi, baştan başa kubbeleri kurşun örtülü 40 ocak bir kervansarayı var, Sultan Ahmed Han vezirlerinden Etmekçizade Ahmed Paşa hayratıdır ki kapısı üzere tarihi budur:

Tiğıya hayr dua öyle dedim tarihin,
Ola abad mü dam as af ı Ahmed Paşa. Sene (---)

Bundan başka hanlar bezirgan hanlarıdır.

Toplam 50 adet dükkanları var. Bedesteni yoktur ama her çeşit nadir mal bulunur. 20 adet debbağ dükkanları İskeçe Nehri kenarında mamur dükkanlardır.

Ve yer yer bağları bahçeleri vardır. Suyu ve havasının güzelliğinden mahbub ve mahbubesi vardır.