Şaburan (Şabran)

Şaburan (Şabran) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Hala Şirvan beldelerinden güzel bir şehirdir. Lakin Demirkapı hududunda yazılmıştır. Eski zamanlarda İsfendiyar yapısıdır. Üzerine Hülagu Moğol'u gelip harap, halkını kebap ve hanelerini türab (toprak) edip berbat etmişler. Daha sonra yine imar olup (---) tarihinde Sultan III. Murad Han veziri Özdemiroğlu Osman Paşa ( ---) tarihinde Demirkapı'yı feth ettiğinde bu Şaburan şehrinin bütün Sünni halkı itaat edip sancakbeyi tahtı olmuştu.

Bundan sonra Sultan IV. Murad Han'ın saltanat yıllarının başlarında Kızılbaş Şirvan ülkesini işgal edip bu Şahuran şehrini kendileri zabt ettiler. Hala Demirkapı sınırları içinde sultanlıktır. Yani sancakbeyi tahtıdır ki gönül alan Tebriz'den sonra suyu ve havası yönünden bu şehir İran ülkesinde çok beğenilir. Beşinci iklimin sonundadır. Hala bakımlı ve şenlikli orta bir şehirdir.

Tamamı yetmiş mihraptır ve yetmiş mahalledir. Bunlardan Cami-i kebir Uzun Hasan Şah Camii, Tokmak Han Camii ve Avşar Han Camii. Uzun Hasan Camii'nin misli bu mamur topraklarda yoktur, meğer Mısır'da Uzun Hasan-ı Ekrad Camii ola.

Ama bu Şahuran Camii'nde olan kaşi çin ve fıskiyeli havuzlar bir diyarda yoktur. Özdemiroğlu Osman Paşa Demirkapı'dan her cuma büyük alay ile gelip bu camide ibadet edermiş. Görülmeye değer eski bir ibadethanedir ki bunda olan ince işçilik, beğenilen süsleme san'atları, renk renk bukalemun nakşı güzel tasarruflar var ki mimarlık ilminden haberdar olan yapı ustaları bu camide olan mermer işçiliğini ve ustalığını görseler parmaklarını ısırıp hayretler içinde kalırlar.

Ve bu şehir de bir verimli Müskür vadisi içinde kurulmuş güllü, gülistanlı, meyve ağaçlıklı hıyaban içinde Şirvan sınırında Şahuran şehridir.

Toplam yedi nahiyesi var. Her biri birer yedi yıldız ismiyle bilinmektedir. Mesela Utarid nahiyesi, Zühre nahiyesi, Merih nahiyesi, Müşteri nahiyesi, Zühal nahiyesi.