İpsala

İpsala hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

758 [1357] tarihinde İdrivne Kral elinden Gazi Süleyman Paşa fethettiği gün Cuma günü idi. İlk defa Rumeli'de feth olup Cuma salâsı verildiğinden "ibtidâ salâ"dan bozulma İpsala derler. Gerçekten de İslâm ayağı Rumeli'ye bastığı dem Cuma namazı kılındığından halkı gayet musallidir. Süleyman Paşa fethinden sonra, Rum keferesi istilâ edip 793 [1391] tarihinde Gazi Hudâvendigâr Lala Şahin Paşa eliyle fethetti.

Hâlâ Rumeli Eyaleti’nde (—) hükmünde 150 akçe kazadır ve nahiyesi (—) adet köylerdir. Kethüdayeri ve yeniçeri serdarı vardır, ama kalesi fetihten sonra yıkıldığından dizdarı yoktur, ama a’yanı, eşrafı, şürefası ve nakibi vardır.

Zemini Meriç Nehri, Tunca Nehri ve Arda Nehri’nin birleştiği yer, verimli geniş bir şirin ve süslü beldedir Ferecik şehrinin doğu tarafında bulunup araları bir merhaleden yakın insanların geçiş yeri olan şehirdir.

Bu İpsala'dan Malkara şehrine gitmek isteyen kimseler bu mahalde gemilere, sallara ve madiyelere binip karşıya geçip Malkara şehrine yarım saatte gider. Derya gibi bir büyük nehirdir ki Meriç Nehri Samakov dağlarından gelip Filibe ve Edime şehrine gelir. Tunca Nehri Kızanlık Dağlarından yine Edirne'ye gelir. Arda Nehri ise (—) dağlarından gelip bu üçü Edirne şehri içinde Mihâl Köprüsü altında bir olup akarak büyük köprüden akan Ergene Nehri de Adasar Hanlısı adlı köy yakınında bunlara karışır. Daha sonra Fere şehrinden iki saat aşağı ve İpsala şehrinden aşağı Enez Kalesi yakınında Akdeniz'e derya gibi karışır. Ordan Edirne şehrine gemiler gelip Edirne şehri ve İpsala şehri bolluk olur. İpsala şehri bir geniş ovada bağ ve bahçeli, (—) adet kiremit örtülü tek ve iki katlı mamur ve süslü hanelerdir. Ve [98a] (—) adet mihraptır. Evvelâ çarşı içinde (—) camii (—) (—) (—) (—) (—)

Ve tamamı (—) adet mescitlerdir, ama dârülhadis, dârülkurrâ ve dârüşşifâları yoktur. (—) (—) (—) (—) (—) (—) (—) (—)

Ve hepsi (—) adet hamamdır.

................(3/4 satır boş).....................

Ve (—) adet tüccar hanları vardır.

................(3/4 satır boş).....................

Ve (—) adet kervansaray var, ama bunlardan Sultan Süleyman zamanında yapılan Hüsrev Kethüdanın kervansarayının Süleyman Han mimarı Abdülmennân oğlu Mimar Sinan yapmış ki sanki bir sağlam ve dayanıklı kasabadır. Bütün kubbeleri, binaları, ahırları ve devehaneleri tamamen kurşun ile örtülüdür. Mermer ustası bu imaretin duvarlarına öyle Ferhâdî külünkler vurmuş ki anlatılmasında dil kısa kalıp tarif etmeye ve övülmeye ihtiyacı olmayan gelen geçenler için konuk evidir ki benzeri meğer Tatarpazarçığında makbul iken Maktül İbrahim Paşa Hanı ola (—) (—) (—)

Ve ziyafet evi imareti birdir, ama binde bir gibidir. Özellikle kış günlerinde rahat edilecek ve sığınılacak bir yerdir ki içine giren insan ebedi hayat bulur. Gece gündüz zengine, fakire, yaşlıya, gence, ateşe tapan, puta tapan, dinli dinsiz herkese birer sini içinde birer tas buğday çorbası, her adama birer ekmek, her gecede her ocak başına birer çıra, her at başına birer torba arpa, her Cuma gecesinde birer sini yahni ve pilav zerde ile minnetsiz sofradır. Kısacası Keykâvûs mutfağı, Selçuklu mutfağı gibi bir ziyafet evidir.

................(1 satır boş).....................

Ve toplam 60 adet dükkânlarında her değerli eşya mevcuttur. (—) (—) (—) (—) (—) (—) (—) (—) (—)

Ve (—) adet tekkesi var.

................(3/4 satır boş).....................

Sözün kısası kurşunlu imaretleri çoktur. Suyu ve havası hoş, mahbubları beğenilir bir şehirdir (—) (—)

Ve ayan ve eşrafdan

................(3/4 satır boş).....................

Ve İpsala kasabasının ziyaret yerleri,

................(3/4 satır boş).....................