Tırnovi (Tirnavos)

Tırnovi (Tirnavos) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Eski zamanda küçük köy imiş. Halkı maarif erbabı bezzazlar olduğundan yeniçeri odaları himayesinde olup muaf ve müsellem olmakla hala büyük bir şehir gibi olmuştur. Yenişehir'in batı tarafında gözüken İlimboz Yaylası eteğinden güneyden batıya uzunlamasına kurulmuş, 3.500 adet baştan başa kiremit örtülü, birbiri üzere, kat kat, sık ve daracık, bağsız bahçesiz Rum keferesi haneleri var.

Ancak bir Müslüman mahallesi var. Onların da çoğu ahıryan kavmidir, yani Rum'dan dönme melez Müslüman şekilli adamlardır.

Küçük 1 camii, 1 hamamı, 1 mescidi, 11 adet küçük büyük hanları ve 1.060 adet dükkanları var.

Yenişehir Mollası naibi, Gazi Durhan Bey vakfı olmakla onun tarafından mütevellisi, bir yeniçeri çavuşu, şehir subaşısı, muhtesibi ve bacdarı vardır. Ve haraç emini Selanik yeniçeri ağasıdır ki bu şehrin bütün reaya keferelerinin malı Osmanlı'nın 40 bin yeniçeri kulları çukalarının gömleklik ve sarıklık astarlarına kaydolunmuş büyük haraçtır. Zira bu şehrin bütün kafirleri bezzaz olup gayet hoş bezler dokurlar. Ve bütün kafiristan ve Frengistan' dan zengin bezirganlar gelip bez götürüp guruş altın getirirler. Onun için bu şehrin kefereleri de gayet zenginlerdir.

Ama sanki Malta şehridir. Bir Müslüman biraz geçse hemen o Müslümanı katledip kaybederler. Sokakları gayet dardır, basık ve pistir. Ve evleri gayet sık ve dardır.

Nice yüz yazıcılar padişah fermanıyla bu şehre girip yazamamışlardır, zira kafirlerin çokluğundan kefereleri sayılmamıştır. Bu şehir Yenişehir' den çok mamurdur. Bu şehrin kıblesi tarafında Yenişehir'e kadar 37 bin adet bağdır.

Suyu ve havasının hoşluğundan mahbub ve mahbubeleri ve kafirleri sağlıklıdır. Peri yüzlü, ay gibi Rum kızları ve keratsaları olur ki her biri diba, şib, zerbaf ve la'l yakut murassalara gömülmüş kadınları ve muğan-piçeleri vardır.

16 adet kiliseleri ve 2 bin kadar patrik, ladika, rahip, kıssis, mavramoloz, keşiş ve patirgahları vardır. Sözün kısası, zikrinde faydası ve yazılmasında manası yok pis bir şehir ve uğursuz kafir beldesidir.