İşneviye (Uşnu)

İşneviye (Uşnu) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Harun Reşid'in pâk ve temiz kızı, sağlığına kavuşmak için Irak-ı Arab’dan İşneviye Yaylağına gelip bu mahalde bu şehri inşa eder. Sonra Moğol taifesi harap eder. Daha sonra 882 [1477] senesinde Uzun Hasan Şah imar eder. Azerbaycan şehirlerinden Dümbülî hâkimi hükmünde başka sültanlıkdır ki 2.000 askere sahiptir.

Kalesi haraptır Şehrezûl, Harir ve Ardalân Kürtleri korkusundan şehrinin fırdolayı çevresine hendekler kazılmıştır. Köşebendlerde tedribeler konulup mamur ve korunur hâle getirilmiş. Çevresi 9.000 adım kuşatır. Bütün evleri tek kat yapılmıştır.

Rumiye Şehri'nin bahsi ve güney tarafında meyillice bulunmaktadır. Adı geçen İşneviye Dağı Rumiye Şehri ve İşneviye Şehri arasındadır ki Rumiye ve Dümbülî sınırıdır.

Ve İşneviye'den kuzey tarafa iki günde hızlıca Rumiye Şehri'ne varılır ama Dümdümî sapa kalır.

Bu İşneviye Şehri tamamı 6.000 adet zemin kat güzel hanelerdir ki yer yer hanelerde bağlar ve bahçeler vardır. Genellikle bu hanelerin duvarları kerpiç ile yapılmıştır. Ve damları tamamen kireç ve keçeden sıvanmış musaykal [cilâlanmış, parlatılmış] damlardır.

Havası Rumiye'den tatlı olduğundan bütün İşneviye halkı Harezmşahî nevrûzundan ta yaprak dökme mevsimine kadar dam üzerinde yatarlar, ama damlarından birbirine harem-i muhteremleri gözükmezdir. Zira bütün halkı Sünnîlerdir. Sakallarını taze yiğitler asla tıraş etmezler ve ihtiyarları asla sakal kırkmazlar. Moskov diyarının Heştek kavmi gibi uzun ve kaba sakalları olduğundan şahlığa sakal haracı verirler. Gayet Sünnî İşneviye kavmidir. Ama gizlice cemaatle namaz kılarlar. Cuma namazında hutbeyi şah ismine okuyup yine cuma namazını tek tek kılarlar.

Bütün halkı tüccardır ve diyarından uzak kalmış insanları severler, yakınlık gösterirler.

Tamamı 20 mahalle ve 10 mihrabdır. Bunlardan Safî Han Camii, Elem Şah Camii, Kepayasan Camii ve Bağdo Mah Camii, diğerlerini bilmiyorum.

Yasavul ağası, korucubaşı, kadı ve müftüsü vardır. Mükellef yapı hamamları, hanları, süslü dükkânları ve mamur kahvehaneleri vardır. Ama bedesteni yoktur.

Ancak bağ ve bahçesi çoktur. Meyvelerinden türlü türlü elması, sulu eriği, yemesi hoş üzümü ve lezzetli armudu bol, [298a] hayratı berekâtları çok, ekinlikleri geniş ve ucuzluk bir şirin şehirdir.

Ama ziyaret yerleri malumum değildir.