İnbaba (İmbaba)

İnbaba (İmbaba) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Cize kaşifi tahtıdır, kaşifi 300 askeri ile ve 7 bölükten Mısır askeri ile yönetip 110 kese padişah malı tahsil eder. Cize kadısı nahiyesidir, naibi hükmeder. Bu şehirde 5 bin mamur ve şenlikli kat kat evler vardır. 8 camii, 70 mescidi ve 180 dükkanı var, ancak bedesteni yoktur, 7 kahvehanesi, sebilhanesi, medreseleri ve tekkeleri vardır. Bunlardan Hazret-i İnbaba Tekkesi mamurdur. Bir tekkede mahkeme vardır, Mısır'da Şeyhülislam Boluvi Mustafa Efendi'ye arpalık olarak 150 akçe payesi ile ihsan olunmuştur, onun naibi bu tekkede durur. Bu kazanın toplam (---) adet köyü vardır. Bunlardan Vüsim beldesi İrem Bağı gibi hurmalı bir beldedir.

Bu şehirde bir hakim de Habiroğlu kabilesinden Şeyhü'l-Urban Şeyh Şücaeddin 300 hayal cürd atlı yiğit çocuklarla dört tarafı zapt u rapt eder. Hatta hakirin bir kölesi kaçtığında bunlar bağlayıp hakire getirdiler. Dürüst adamlardır.

Bu şehrin suyu ve havasının hoşluğunda tertemiz marali ve gazali Hoten ceylanı gözlü, şirin sözlü ve güzel yüzlü mahbub ve mahbubesi olur. Her cumartesi 10 bin adam toplanıp hareketli, canlı pazar olur. Sanat ehli gayet bol olduğundan türlü türlü peştamallar, çeşit çeşit alaca, sarık ve çarşaflar satılır.

Senede bir kere Bedevi mevlidinden bütün ziyaretçiler gemilerle bu şehre gelip 40-50 bin insan toplanıp 3 gün 3 gece bir büyük mevlid olur ki diller ile anlatılmaz. Zira bu şehir Mısır karşısında olmakla insan deryası olup çadır ve çergelerde zikirler edip İnbaba hazretlerini ziyaret ederler. Bizzat kendileri Nil kıyısında büyük bir cami içinde yatmaktadır. Türbesinin dört tarafı bahçe gibi bir mesiregah hurmalıktır. Tekkesinde sayısız dervişleri vardır. Bunlara İnbabi derler. Silsileleri Hazret-i Seyyid Ahmed el-Bedevi'ye ulaşır. Yumuşak huylu, kendi halinde, suskun dervişleri vardır. Bir tek kimseden bir şey istemeyip kanaat köşelerine çekilmişlerdir. Yine Cenab-ı İzzet nafakalarını gece gündüz ihsan etmededir.

Bu şehir sanat ehli çok olmakla diğer çarşı dükkanlarından başka mahalleler içinde toplam 700 adet çulha dükkanı vardır. 70 miri boyahane vardır. 12 han, 1 hamam ve 20 sıbyan mektebi olup bağı, bahçesi ve gülistanı çoktur. Ve halkı garip dostu kimselerdir, vesselam.