Çelebi Sultan Mehmed (Yeşil) Cami

Çelebi Sultan Mehmed (Yeşil) Cami hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu cami Yeşil imaret adıyla ünlü nur dolu bir camidir. Bursa'nın doğu tarafında Gökdere aşırı yüksek bir tepe üzerinde süslü ve sanatlı bir camidir ki bütün duvarları beyaz mermerle kaplıdır. İki kubbesi vardır. Uzunluğu 108 ayak ve genişliği 80 ayaktır. İçinde asla sütun yoktur.

Mihrap ve minberini anlatmada aciz kalırız. Zira o mihrapta olan hayal-pesend Hıtayi nakışları göklerdeki meleklerin bile yapmaya güçleri yetmez.

Ancak bir kıble kapısı var ki bu kapının sağında ve solunda, ta yüksek kemerine çıkıncaya kadar kat kat, yiv yiv girişme, islimi, rumiler ve zülf-i nigar bol san'atlı nakışları işlenmiştir ki Behzad ve Velican Hıtayi kağıt üstüne bu nakışları kalemle işlemeye kadir değillerdir.

Ama bu mermer ustası bu kapıya tam üç yıl ham mermer üzre san'at icra edip ustalığını göstererek bina sahibi Sultan Mehmed Han'dan üç senede kırk bin altın alıp,

"Yeşil İmaret kapısı kırk bin altına mal olmuştur" diye dostlar arasında söylenir. Gerçekten karada ve denizde seyahat edenler arasında övülen, dünyaca meşhur yüksek bir kapıdır.

Bu cennet benzeri camide ibret verici güzel san'atlar, çeşit çeşit ustalıklar sergilemişler ki övücüler onun övgüsünü yapmada aciz ve yetersiz kalırlar. Sözün kısası, bu cami acaip bir tarz ve garip bir tavır üzere yapılmıştır ki güzellik açısından ve tatlılık yönünden yeryüzünde böyle bir insan işi yapılmamıştır.

Sözün kısası; güzellik ve tatlılığı, işçiliği ve inceliğini anlatmak çok zor ve açıklamak müşküldür.

Yeşil Cami adıyla anılmasının aslı, bütün kubbeleri ve bir tabaka minaresinin külahı tamamen yeşil kaşi çini ile kaplanmış olup İsvan zümrüdü gibi güneşin ışıklarından parıldar, bundan dolayı Yeşil İmaret derler.

Dış avlusundaki upuzun çınarlar ile süslenmiş bir camidir. Görebildiğimiz kadarıyla Bursa şehri içinde böyle süslü ve nakışlı bir cami yoktur. Seyyahlar "Gayrı memleketlerde de böyle Tanrı evi görmedik" diye söylerler. Vesselam.