Mit Gamr (Mit Ghamr)

Mit Gamr (Mit Ghamr) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Arapça'da (---) demektir. Mısır toprağında Mansure hükmünde 150 akçe kazadır. Nahiyesi (---) köydür. Senede 6 kese hasıl olur. Bu şehrin iltizamı Mısır beylerinden Ebüsseyf Ahmed Bey hükmündedir. Senede 6 kese faizi olur. Zira şekeri meşhurdur. Narı ve hurması gayet boldur. Bağı, bahçesi ve hurmalığı beğenilir.

Şehri Nil kıyısında ve bir düz sahrada 4 bin mamur haneli, kat kat süslü hanelerdir. Genellikle damları kireçle örtülüdür. Zira ayanı eşrafı ve uleması meşhurdur. Mısır ikliminde Gamravi uleması diye meşhur olmuş musannif ve müellif nice yüz uleması vardır.

Toplam 9 mahalle ve 44 mihraptır. Ancak 9'u hutbedir, gerisi mescittir.

Çarşı içinde kalabalık cemaate Cami-i Kebir: Hamad ibn Bakar yapısıdır. Gayet eski mescittir. Boyu 100, eni 80 ayaktır. Kıble kapısı üzere 3 tabaka bir minaresi var, boyu 200 kademe yüksektir ve en tepesinde alemi yeri iki çataldır, üzerlerinde iri küp gibi sivri kubbecikler vardır, onların üstünde iki yeşil tunç alemleri vardır. Sözün kısası gayet sanatlı minaredir ki anlatılmaz. Mihrap ve minberi eski tarzdır. Avlusunun çevresinde ve cami içinde toplam 36 mermer ve başka renkli sütunlar vardır.

Ve 3 kapısından beşer basamak taş merdivenle camie inilir. Bu cami içinde 5 vakit namazda alimler dolu olup ilim tartışmaları yaparlar. Salih kimseler daima hazırdır.

İskele başındaki cami, yeni yapı, mesiregah aydınlık camidir ve cemaati gayet çoktur.

Mahkeme yakınında Muallak Cami: 13 basamak taş merdivenle çıkıldığından Muallak Cami derler. Altında baştan başa dükkan, abdesthane ve havuz vardır. Gayet geniş ve açık camidir. Bir yanında altından yol geçer, ulu yoldur. Bir cami daha var, ismini bilmiyorum. Bunlardan başkası mescittir.

7 medrese ve 12 sıbyan mektebi vardır. Ve 7 yerde sebilhaneler vardır. 7 han ve 600 dükkan vardır, kargir bina bedesteni yoktur, ama bütün eşya orada mevcuttur.

Nil kıyısında mükellef ve mükemmel kahvehaneleri vardır. Bütün ehl-i hırefi dükkanlarında Kur'an-ı azim okur, Kur'an hafızı halkı vardır. 3 binden fazla tefsir ve hadis uleması vardır. Mısır diyarında Cami-i Ezher'den sonra ulema yurdu bu Mit Gamr'dır ki Gamravi uleması derler, büyük adamlar vardır. Hamd olsun Tejsir-i Ceriri okunurken derslerine hazır olup hayr dualarını aldık.

Halkı gayet zekidir. Zira suyu ve havası gayet hoştur.

Mahbub ve mahlubesi meşhurdur. Hatta bazı yerlerin mahbubeleri övülürken ayn-ı Havran ve ayn-ı Gamravi gamzesi halk dilinde söylenir. Hikmet bu ki Mısır'da olan halkın gözlerinde sürmeleri yoktur, hepsi şaşı gözlü halktır, ama Gamravi gamzesi övülür. Sözün özü huy cihetinden ve bolluk yönünden bir benzersiz şehirdir.