Çaçka (Čačak)

Çaçka (Čačak) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Sırpça (—) (—) demektir. Eski zamanda bir mamur köy imiş. Zamanla suyu ve havası hoş olduğundan halkı çoğalarak İrem bağı gibi güzel bir kasaba olmuş. Bu da Semendire Sancağı beynin hâssı olup hâkimi voyvodasıdır ve 150 akçe payesiyle şerif kazadır ki toplam 96 parça bakımlı köyleri vardır. Sipah kethüdayeri, yeniçeri serdarı, muhtesibi ve nakibüleşraf vekili var. Şehri Morava Nehri kenarında bir geniş açık yerde bir bakımlı, şenlikli, süslü, bağlı, bahçeli ve şebekeli bostanlı şırası şirin bir kasabacıktır.

Morava Nehri bu mahalle (—) (—) dağlarından gelip kuzey tarafa akarak Yagodina Palankası yakınında Köprülü Mehmed Paşa'nın Yanova Köprüsü yaptığı ağaç köprü altından geçip Semendire ile Köylüç Kalesi arasında büyük nehir olup ana Tuna Nehri'ne karışır.

Ama bu Çaçka için Rodnik kasabalı, Pojagacık kasabalı ve Öziçe şehirliler latife edip "Çaçkalı ve maçkalı ve laşkalı ve piçkalı" diye ulaşıp latife ederler. Boşnak latifesidir, ama yine anlamsız değildir, yani maçkalı, kedili ve gidili demektir, yani laşkalı uğursuzlar ve pıçkalı, yani avretleri fercli fâhişe demek muratlarıdır.

Ama bu Çaçka kasabası halkı Öziçeliye ulaşıp, "Öziçeli kuziçeli, yani epşet (puşt) nihanî ve mîdehed oğlan çok" derler.

Vilâyetler halkı arasında böyle sözler ederler. Gerçekten de Çaçka kasabası halkı sulehâ-yı ümmetten hâl sahibi namuslu ve temiz insanlardır. Kasabaları duaları bereketiyle mamur olup 6 adet mahalle ve 600 adet kiremitli ve şindire tahta örtülü tek katlı ve iki katlı evleri vardır.

Tamamı 9 adet mihraptır. Evvelâ çarşı içinde (—) (—) camii (—) (—) (—) camii (—) (—) (—) (—). Geri kalanı mescitlerdir.

Tamamı 3 ilim yuvası medreseleri vardır. Bu şehirde ilim öğrenene rağbet ederler, zira âlimleri kıttır. Hatta Araplara pek iltifat edip "Haccu’l-Haremeyn'dir" diye hatırlarını sayıp eş ve çocuk sahibi ederler.

Tamamı 3 adet tekkeleri var ve 4 adet sıbyan mektepleri var, 2 adet hanları var, 1 adet hamamı var ve 20 adet dükkânları var. Suyu ve havasının tatlılığından mahbûb ve mahbûbesi vardır.