Voha (Vachos)

Voha (Vachos) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu mahal artık İç Manya sınırı sayılır. 100 haneli bağsız bahçesiz yerdir. 300 tüfenkli kefereleri var ki hepsi torbalarla diğer topraklı olan köylerden toprak yürütüp Üzerlerine kalımbok ekip kalımbok ekmeği yerler. Hepsi toprak hırsızlarıdır.

Tuhaf şekilleri: Siyah çehreli, kısa boylu, büyük başlı, yuvarlak ve siyah gözlü, samson köpeği sözlü, iri kulaklı, başları saçlı, kara kaşlı, boyunları kısa, omuzları enli, belleri ince, baldırları da ince ve tabanları yassı gayet geniş tabanlı olup kayadan kayaya pire ve ceylan gibi sıçrar gayet çabuk keferelerdir.

Bunlar da Hıristiyan geçinirler ama asla din, mezhep, haşir neşir (öldükten sonra dirilme) nedir bilmezler. Taşra Manya kefereleri ve evlatları bunların çehresini görseler korkarlar. Domuzları, katırları ve eşekleri asla yoktur ama keçileri gayet çoktur.

Giysileri keçi yününden mutaf gibi dokunmuş ince siyah sof gibi esvap giyip başlarına siyah manlifke, ayaklarına sığır, keçi derisinden çarık giyerler. Silahları pinyal şiş, harbe ve tüfenktir. Barutları karşı Çuka adaları Frenginden gelip keçi ile değişirler.

Yemekleri, dünyada her ne kadar gökte uçan, yerde gezen ve denizde yüzen ne kadar yaratık var ise, kanı olup canı çıkan ve çıkmayan canlı kısmından her ne bulurlarsa elbette onu yerler. Ancak dağlarında yılan, çıyan ve akrep olmadığından onu bulup yiyemezler. Hatta denizde yüzer gezer denizanasını da yerler ki onda asla kandan bir damla eser yoktur. Bütün koyun, keçi ve diğer hayvanları kanlarını abıhayat gibi sıcak sıcak içerler. Ve taşra Manyalı kafirlerinin de, bulsalar kanlarını içerler.

Ama bunlar asla denizde firkateciler değillerdir. İşleri kazançları deniz yaratıklarını avlayıp yiyip keçilerini güdüp nice bini taş kesip taşra Manyalıyla kalımbok ekmeğiyle değişip kahice onlar ile dövüşüp geçinirler. Ancak mahbüb kadınları olup bütün suları sarnıçlardır.

Bunlarda asla Müslüman esirleri yoktur, zira kendilerinin de yiyecekleri olmayıp esirlere ne yedirsinler. Tüm Frengistan kefereleri de bunlardan korkarlar. Ama Allah'ın hikmeti bunlar da Tanrı'nın yarattığı olduğundan, [336b] bunların dağlarında bir parça ve bir tane yetişmez. O Yaratıcı Allah bu kavme yılda bir kere Temmuz ayında bıldırcın gönderir. Bu kuşlar deniz üzerinde kanadını koyup bir kanadını yelken gibi edip gelirler. Bunların sayısını ve hesabını Cenab-ı Rab bilir. Bu bıldırcın kuşları bu İç Manya dağlarına gelirler. Dağ taş bıldırcın kuşundan görünmez olur. 10 bin adet İç Manya keferesi kadınlarıyla oğlanlarıyla bu dağlara düşüp tüm bıldırcınları ağ kepçelerle avlarlar. Başlarını koparıp tüyleri ve içleriyle kayalardaki sarnıç çukurları içine tuzlayıp bırakırlar ve üstlerine iri iri taşlar koyup kaparlar. Tam 5-6 ay tuz içinde salamura olup kış mevsiminde 5-6 ay kuş turşusu ile Rabbü'l-ibad bu kullarını doyurur. Başka vilayete kuş turşusu satarlar. Gayet etli, lezzetli ve hoş kuş turşusu olur ki 40 gün 40 gece denizden bu kavme böyle maide [sofra] gibi sanki selva kuşları gelir. ''Allah her şeye kadirdir" [Kur'an, Bakara, 20].

Bu kuş turşularını yiyip gayet zinde olup güçleri kuvvetleri yerinde, sağlam yapılı olduklarından daima bizim Pasova Kalemizin gazileriyle cenk ederler, ama suç bizim kale halkındadır. Bunların çoluk çocuklarını çalıp kendilerini de esir ettiklerinden bunlar da Pasova askeriyle daima savaşırlar.

Bu İç Manya halkı derbeder, beceriksiz ve gelirsiz olduğundan burada atlarımızın ve kendimizin açlıktan halimiz perişan olup bir ayak evvel Dış Manya'ya çıkmaya gayret edip bütün kafirlerin haraçlarını kolaylıkla yazdık.