Kara Görgüs (Kız) Kalesi

Kara Görgüs (Kız) Kalesi hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu da Silifke Sancağı'nda Karataş kazası sınırında Türkmen sahili Kara Görgüs'tür. Burada konup kılavuzlarımız olan suhtelere 50 guruşu verip cehenneme diyerek dönüp giderler.

Bu şehir deniz kıyısında büyük bir şehir imiş ki ne Mısır, ne Bağdad, ne Eski Kırım ve ne Ahlât şehirlerine benzer bir büyük şehir imiş. Eğer gezip gördüğümüz derece özelliklerini yazsak bir deve yükü kitap olup okuyan bıkar usanır.

Gerçekten bir viran şehrin anlatılmasında tat yoktur. Ama dünya fani olup "Mülk benimdir" diye böyle bina edenlere nasihat olsun diye kalemimizi dile getirip birkaç söz ettik. Ve "(Onun zatından başka) her şey helak olucudur" [Kur'ân, Kasas, 88] âyetini dile getirip dünyadan el çekmeye bel bağladık.

İmdi cihan gezginlerine ve insan tarihçilerine şöyle beyan olunur ki 256 tarihinde Memun Halife Abbasîlerin önde geleni, gazi ve yiğididir. Bağdad'dan Mısır'a gelip Mısır'da Ehram dağlarından tılsımlı definelerini çıkarıp üstünden bir kat taşını yıkmıştır. Hâlâ kalıntıları bellidir. Orada Ümmü'l-kıyas'ı tamir edip yolları katederek bu Kara Görgüs Kalesi'ni 7 ay dövüp zorla İspanya elinden fethedip İslâm beldelerine ekleyip İslâm dini ibadeti icra olunmaya başlandı.

Yedi yüzden fazla cami var ki her biri Mısır'da Ezher Camii ve Şam'da Ümeyye Camii'dir. Ve nice bin medrese, han, hamam, imaret, mescit, tekke ve dârüşşifa vardır. Bazı camileri hâlâ mamurdur. Türkmen kabilesi burada kıyıya inince ibadet ederler.

Ve nice bin kubbe ziyaretgâhlar, kârgir yapı bedestenler, nice bin düzenli Haleb Çarşısı dükkânlar, nice bin fıskiye, havuz ve şadırvanlı saraylar var ki övgüsünde akıl kısa kalır. Bazısı yer yer mamurdur, içinde Türkmenler otururlar.

Nice bin kilise ve manastırlar var ki yılda bir kere kâfir kalyonları bu şehrin limanında yatıp bu manastırları ziyaret ederler. O inanç üzeredirler ki Takyanus bir büyük peygamber olup cihangir padişah idi. Ve Hazret-i İsa havarilerinden dört havari burada deniz kıyısında yatar. Büyük manastırda gömülü oldukları muhakkaktır.

Kubbeleri üzerinde Yunanca tarihleri yazılıdır. Ve ümmet-i Muhammed elinde iken muteber ziyaretgâhtır. Hâlâ gelen gidenden hâlî değil garip bir türbedir. Bütün kâfirler bunları ziyaret edip gemilerini pervasızca kalafat edip bazı gelen gidenleri avlayıp toplanıp giderler. Böyle bir ruhaniyetli ziyaretgâhtır. Yol üzerinde olup ayyuka çıkmış altınlı bir nurlu kubbedir ki usta elinden henüz çıkmış sanırsın, öyle bir nurlu kubbedir. Zamanın geçmesiyle zerre kadar bozulmamıştır.

Bu türbe ve manastırdan cami olma ibadetgâhın yolu 2 bin adım boyunda geniş beyaz mermer kaldırımdır. İki tarafı üzüm asması çardağı için nice bin beyaz mermer ve başka sütunlar üzerinde kemerler, sanatlı ve beyaz mermerlerle kaldırımlar var ki her taşın uyumu yüz bin dikkat ile fark olunmaz.

Bunun benzeri bu şehirde nice bin ibretlik eserler vardır ki insan parmağını ağzına götürüp hayran kalır büyük bir işlek şehir imiş. Doğudan batıya deniz kıyısından 2 saat yerdir, eni 1 saattir.

Bu şehrin batısında deniz kıyısında şehirden bir kurşun menzili uzakta bir sağlam kalesi var, ama küçüktür. Büyüklüğü malum değil, ama dört köşe eski yapı bir binadır.

Bir büyük limanı var. Sekiz rüzgârdan emin olup iyi yataktır. Kayalar altından limana nice âbıhayat pınarlar akar.

Bu liman Girit Adası'nda Suda Limanı'na ve İstanbul Boğazı'na benzer büyük bir limandır, her an kâfir yatağıdır. Onun için haraptır.

Harap olması, İslâm elinde iken (—) tarihinde İspanya kâfiri 1.700 adet gemi ile gelip bütün halkını esir, şehrini harap eder.

Kısacası büyük belde imiş, ama Allah saklasın bu şehrin üç tarafı o kadar taşlıktır ki insan ayak basacak yer bulmaz. Ancak eski zamanda mamur iken insanlarla dolu iken dere ve tepelerde pamuk gibi topraklar yığıp bağ ve bahçeler yapmışlar. Hâlâ bazı bahçeleri bellidir.

Gerçi taşlık yerdir, ama suyu ve havası o kadar hoştur ki Erzurum ve Sivas'tan bütün Türkmenler burada kış geçirirler. Havası hekimlere göre gayet dinçleştiricidir. Bütün buraya gelen Türkmen "Hay yurttur, hay" diye överler.

Bu şehirden kalkıp doğuya tam 2 saatte ve topraklı yerleri geçerken yolun iki tarafında nice kere yüz bin beyaz mermer sandukalar içinde ölüler var. “Allah'tan başka kimse gaybı bilmez." [Kur'ân, Nemi, 65] Ne din, ne iman ve ne mezhepte idiler? Bazı sandukların kapaklarını bahtsız Türkmen kavmi mal olmak düşüncesiyle kaldırmışlar, açıp bakmışlar ancak içinde leş görmüşler.

Bu şehirden doğu tarafına iki gün gittik. Daha yapı kalıntılarından ve su kemerlerinden geçemedik.

Bu şehirden doğuya 4 saat (—) gidip bir yeşillik derede büyük yapılar içinde Takyanus'un mezarı, eski zamanda bu dere içi İrem derelerinden imiş. (—) (—) oğlu sanki (—) (—) (—).

Toplam 40 evdir. Göçer evli Türkmenlerdir. Baharda göçüp evleri bırakırlar.