Caber Kalesi

Caber Kalesi hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Melik Mender'in kölesi Duseriyye adında namlı bir vezir, ilk defa inşa eden bu zat idi. Daha sonra Cafer Kuşeyri buranın halkına ve toprağına malik olup bu kaleyi gayetle dayanıklılık ve sağlamlık üzere tamir edip 70 sene mutasarrıf olduğundan onun Cafer adıyla bilinir. Türk dilinde Caber Kalesi derler. Oradan Selçuklu meliki bu kaleyi kuşatıp yedi ayda ceng ü cidal ve harb ü kıtal ederek inatçı Ad Kürtleri elinden zorla ve kahır ile feth etti.

Daha sonra nice melike intikal edip sonunda 922 [1516] tarihinde Mısır sultanı Gavri elinden Selim Şah sulh ile feth etti. Süleyman Han yazımı üzere (---) eyaleti toprağında (---) lıktır. Ve 150 akçe kazadır, ama gelirsizdir. Dizdarı ve kale neferatı vardır. Yetecek kadar cebehanesi de vardır. Diyarbakır, Mardin ve Musul'dan Haleb'e gider ana yol üzerinde bulunduğundan şenliklidir. Fırat Nehri'nin doğu tarafı kenarında göklere doğru boy uzatmış bir kızıl heybetli kaya üzere taş yapı ve dörtgen şeklinden biraz uzunlamasına bulunmuş burçları ve bedenleri sağlam ve dayanıklı ( ---) tarafına bakar bir kapılı hendeksiz yüksek bir kaledir. Fırdolayı büyüklüğünü bilmiyorum, ama küçüktür.

Dizdarı, neferatları ve kale içinde 40 adet toprak ile örtülü neferat haneleri, tahıl ambarları, küçük bir camii ve kayalar içinde aşağı Fırat'a inilir merdivenli su yolları var. Kale içinde başka yapı kalıntısı yoktur, ama aşağı nehir kıyısında ufak tefek bir kasabası vardır. Camii, hanı ve küçük çarşısı vardır, ama imaret, medrese, darülhadis, hamamı ve başka büyük yapıları yoktur. Yer yer dut bahçeleri çoktur. Bütün halkı Türkmen'dir.