Nar Vadisi (Hudayrah)

Nar Vadisi (Hudayrah) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu menzile Hazareteyn Vadisi de derler yani İki Korkacak yer demektir. Bir Arap'tan, bir sam yelinden korkarlar. Gerçekten de nâr [ateş] vadisidir. Her sene nice yüz adam elbette sam yelinden helâk olur. Hatta bizim haccımız senesinde kış mevsimi iken 17 adam sam yelinden helâk oldu. Bir muhalif dereli ve iki yanı kara kayalı bir Nâr Vadisi'dir. İnsan tepesinden kebap olur.

Bu mahalde yapıdan ve sudan eser bir şey yoktur. Ama mecburen konup develere yem verecek yerdir. Bu mahalde sarımsak yiyip burnuna ve kulaklarına sarımsak sürmek gerek. Siyah ipek poşu veya kalın pamuk bezi ile ağzını ve burnunu sarıp tahtırevandan ve mahafeden çıkmamak gerek.

Hamd olsun bizim zamanımızda lodos rüzgârı esip hava yumuşak oldu. Ama yine 17 âdem helâk olup nicesi de çalındı. Allah'ın hikmeti Rum'da lodos havasından insan sersem olur, poyraz esse adam taze can bulur. Ama bu Hicaz'da poyraz rüzgârı esse Hicaz halkı iki büklüm olur. Zira poyraz Hicaz'a çöllerden esip gelip halkı helâk eder. Sam yeli bu mahallerde eser. Ama lodos esse Arabistan kavmi taze can bulurlar. Zira bu lodos rüzgârı Bahr-i Muhit tarafından beri taze gelir, poyraz gibi çölden gelmez.

Allah'ın hikmeti sam yeli esse tulumlardaki bütün sular buz parçası olur. Ama o mahalde su içmekten sakınmak lâzımdır. O mahalde gayret edip su içmeyip ağzına kurşun alalar, susuzluğu keser. Bir kötülüğü var, kurşun dişlere dokunsa dişleri helâk eder. Ama temr-i hindî [demirhindi] ekşice harareti keser ve tabiatı yumuşatır. Temr-i hindî hakkında hadis-i şerif vardır ki,

"Bütün ekşiler kabız edicidir, temr-i hindî hariçtir" buyurmuşlardır. Yollarda bulunan suları çok içmekten kaçınmak lâzımdır, zira insanın içini gevşetir. Yağlı yiyecek kısmından az yiyince su çokluk içilmez. Çok içilse ishal eder. İshalin neticesi zahirdir, Allah saklasın, sonu ölümdür. Sözün kısası bu Kâbe yolunda yağlı yemek yemeyip az su içmek gerektir, vesselâm.