Sakmar (Satu Mare)

Sakmar (Satu Mare) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Allah'ın büyüklüğü, bir büyük ova ve eski yerleşim yerleri idi ki diller ile anlatılıp kalemlerle yazılmaz. Öyle yakılıp berbat oldu ki ancak zemini, kârgir kiliseleri ve çan haneleri kalıp tüm kefere ve fecereleri esir olup ondan başka diğer hayvanlara asla bakılmadı. Buraya kadar batı tarafının gâh sağını ve gâh solunu alan talan ederek çekinmeden sakınmadan konup göçerek yiyip içerek gidip Şâfiî vaktinde Sakmar Kalesi belli olup tüm askere tembih olundu.

Sağlam Sakmar Kalesi'nin özellikleri

Macarcada (—) demektir. Yapıcısı Makşi Kral'dır ki Süleyman Han ile Budin'de ceng edenin alçak veledi Makşi Kral yapısıdır. Hâlâ Erdel krallarına tabidir. Rakofçi melun zinde iken Nemse çasarıyla işbirliği edip bu kaleye 5.000 Nemse cengâveri koymuş idi. Asla itaat etmeyip sabah vaktinde bizim 20.000 askeri, yeri cehennem kâfirler kale içinden görüp öyle toplar attı ki yer ve gökler tir tir titreyip semender gibi Sakmar Kalesi Nemrud ateşi içinde kaldı. Ve bizden nice at öldü, adamlar şehit oldu. Biz de top altından Tatar ile karınca gibi dağılıp kalenin batı tarafında toptan açıkta bir yeşillik yerde toplandık. Ve bize attığı top güllelerinin her biri kırkar ve ellişer okka gelir idi.

Gerçekte Leh'de, Çek'de, Nemse'de ve Erdel'de böyle bir büyük kale ve sağlam hisar yoktur. Kalesi büyük bir ovada asla havalesi yok bir beyaz sağlam kaledir. Dört tarafı göldür ki bir şekilde zafer mümkün değildir, zira bir semtten lağım, metris ve sibe etmek kâbil değildir.

Kale döven topların sadmelerinden seyretmek mümkün değil idi ki büyüklüğü, hendeği ve tabyalar görüleydi, ama istediğimiz şekilde seyredemedik. Ancak içinde sanatlı manastırları, çanlıkları ve sarayları açıkta idi.

Daha sonra Sakmar sahrasındaki köyleri çatıp ve esirlerin alıp berbat ederek o sahranın Varat Kalesi tarafında bir gece karavullar ile yattık. Bu yerler de Sakmar nahiyesi diye sayılır.