Keşiş Dağı

Keşiş Dağı hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu isim ile adlandırılmasının sebebi odur ki Ayasofya'dan patrik ve rahipler riyazat ile uçarak bu dağda konaklayıp sakin olurlardı. Onun için Keşiş dağı derler. Bursa şehrinin kıblesi tarafında şehre eğilmiş, göklere baş kaldırmış yüksek bir dağdır.

…

Ab-ı zülal'in özellikleri: Cenab-ı Hakk kudret eliyle bu dağı yaratalıdan beri kar vardır. Allah'ın işi, ab-ı zülal dedikleri yaratık, nice bin yıllık kar içinde burada bulunur. Padişahlar isterlerse bu kadar bin adam Ferhadi' külünkleri ve kazmalarıyla eski karları kesip bulurlar, ama gayet büyük bela ile bulunur. Allah'ın işi, esvap güvesi tabir ettikleri gibi kurttur ki kar içinde karı yiye yiye girdiği yollardan bulunur.

Ab-ı zülal kurdunun tanımlanması: Dut yaprağı tırtılı gibi kırk ayaklı ve sırtında kırk siyah küçük küçük bakır gibi benli ve iki kızıl renkli mina gözlü bir hayvandır, ama Allah'ın hikmeti yine bütün vücudu buzdur ve ağzı vardır ama dudakları yoktur. Hemen ağzı sülük ağzı gibi bellidir. Ve arkası yine sülük gibi bölük bölük ve yiv yivdir. Tanrı'nın emri içi palude cüllabı ile doludur. Cüssesi Langa bostanının tohumluk hıyarı kadar olur. Daha büyük ve daha küçük de olup eski kar içinde yerleşip çoğalır bir tür yaratıktır. "Allah ne dilerse yapar (Allah dilediği gibi izzetiyle hükmeder)" [İbrahim, 27]

Ama Sultan İbrahim'e getirdikleri ve gördüğüm ab-ı zülal küçük hıyar kadar var idi. Allah'ın işi elmas gibi berraktır, ama buz olduğundan tez erir.

Ab-ı zülalin faydaları: Bir adam birleşmeden ve bir hatun çocuktan kalsa ab-ı zülal yeseler Allah'ın izniyle çocuk hasıl edeler. Birleşmeye kuvvet verir, gayet güçlendiricidir ve görme kuvvetini artırır.

Sözün kısası bütün hastalıkları defedip o adam anadan doğmuş gibi olur. Ama bu zülalin bulunması çok zordur. Meğer ki padişahlar isterlerse buldururlar. Fakat Elburz dağlarında köpek kadar olur, derler. Ve açıkta dört ayakları olup yine kar içinde yaşar, dışarı çıkıp bir an nefes alıp yine kar içine gider derler. "Sorumluluk anlatana aittir" hakir, görmedim.

Ve yine Keşiş Dağı'nda Süleyman Han Pınarı'ndan yine yokuş yukarı karsız ve ağaçsız çimenlik yerlerdir, ama çiçekleri yoktur, çıplak dağlardır. Tam beş saatte cihanın kulesi Keşiş Dağı'nın ta en yüksek tepesidir ki göklere baş kaldırmıştır. Aşağıda bulutların şehir üzerine geçtiği görünür, ta bu mertebe yüksektir. Aşağı Bursa'dan iki günde bu kuleye çıkılır, ama çok zordur. Gayet yüksek dağ olduğundan kar, ağaç ve bitkilerin durması ihtimali yoktur.

Çıplak kayalı yüksek zirvedir ki kıble tarafında Kütahya dağları görünür. Batı tarafında deniz aşırı Rumeli tarafında Gelibolu dağları görünür. Bulutsuz açık hava olduğunda ateş saçan güneşin ışıkları İstanbul Kalesi üzerine parıltılarını yansıttığında Yedikuleleri, Sultan Ahmed Camiinin [231a] altı adet minareleri ve Ayasofya Camii apaçık bellidir. Ta bu mertebe yüksek dağdır ki insan bir kaya gölgesine sığınmasa rüzgar insanı doğancı pefteresi gibi havaya atar, gayet şiddetli sert rüzgarı olur.

Bu dağın en yüksek tepesinde uzun bir mezar vardır. Dört tarafına iri taşlar ile sınır etmişler, bundan bellidir ki mezardır. Lenduha oğlu Sağda'nın mezarıdır, derler. Hazret-i Hamza korkusundan bu dağda yerleşmiş olup burada yatar diye insanların arasında yayılmıştır.

Bu mezar yakınında yer altında bir mağara vardır, yokuş aşağı hayli gider, karanlık büyük bir mağaradır. İçinde yetmiş seksen küçük mağaralar daha vardır. Kefere zamanında İstanbul'da Ayasofya kubbesi üstünden rahipler uçup bu mağaralarda kalırlarmış. Bazı kayalarda Yunan harfleriyle ve Latin dili ile yazılmış iki bin yıllık tarihli yazılar vardır. Gezintiye çıkan maarif erbabının güzel hatları vardır. Seyrine doyum olmaz yüksek bir dağdır.