Süleyman Han Camii (Matthias Kilisesi)

Süleyman Han Camii (Matthias Kilisesi) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Daha önce (—) (—) adında sanatlı bir kilise imiş, Süleyman Han fetihten sonra bu kilisenin içini küfür ve ortak koşma pisliklerinden arındırıp Müslüman mabedgâhı eder. Hâlâ bir aydınlık camidir ki yeryüzünde benzeri yoktur. Beyt:
Ra'eynâ camiu'd-dünyâ cemî'an
Ve lâkin mâ ra'eynâ misle hâzâ
beyti bu ruhanî cami [83a] hakkındadır.

Bu eski camiin kıble kapısından mihraba kadar uzunluğu 200 ayaktır ve genişliği tam 100 ayaktır. Ve bir minaresi var, eski zamanda kilise çanlığı imiş. 210 basamak yüksek minaredir. Hakir bu minareye çıkıp Budin şehrini ve Peşte Ovasinı seyrettim. Bu minare tamamen beyaz mermerden kule gibi dört köşe bir ibretlik bukalemun nakışlı sanatlı düzgün minaredir.

Bu camiin iki adet kapısı var, doğu taraftaki kapı üzerinde bir beyaz mermerden mermer ustası bir kanatlı ejderha tasviri eylemiş ki sanki canlıdır. Ağzını açıp 4 ayaklarını gerip kuyruğunu kıvırıp durur. Bu ejderha önünde Hazret-i Hızır bir at üzerine binip elinde mızrağıyla ejdere bir süngü vurup ejderhayı at altına alıp çiğner şeklinde bir çeşit yapmış ki sanki hâlen canlıdırlar ki ejderha ile Hızır Nebî savaş etmede şekilli yapmış.

Hatta fetih sırasında Ebussuud "Resim ve heykel haramdır, bu heykeli kırmak gerektir" dediklerinde Süleyman Han nezaket edip "Kimse bu heykellere bakmasınlar, Müslüman olanlar tanımasınlar" diye boynundan Keşmir şalım çıkarıp bu heykellerin üzerine örttürüp kırılmadan kurtarır. Hâlâ ibret verici resim ve heykellerdir. Ancak bu nur dolu cami kârgir kubbeli değildir. Tamamen servi direkleri üzerine büyülü nakışlı düzgün tavan üzerine tüm imaretlerinin çatıları mavi has kurşun ile örtülü nur üstüne nur bir camidir. Allah dünyanın sonuna kadar devam ettirsin.