Hazret-i Ali Kuyusu [Bi'r-i Ali]

Hazret-i Ali Kuyusu [Bi'r-i Ali] hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

(—) (—) (—) Yüklerini yıkmayıp konarlar. Tabileri çok olan çadırlarını kurar. Düz bir yerde bayırlar yakınında Hazret-i Ali bostan kuyusu gibi geniş bir kuyu kazmış. Dört tarafından sığırlar ile dolaplarından âbıhayatı çekilir, 10'a 10 büyük havuzları vardır. Onlara Bürke-i Ali derler. Bu âbıhayat o bürkeye doldurulup bu kadar bin yangın, yorgun ve susuz hacılar yıkanıp dışarı çıkıp ihramlarını kuşanırlar, bu Ali Kuyusu'ndan içerler. Gayet leziz sudur ve kuyusu alçaktır. Hurma bahçeliği içinde bir dinlenecek yerdir. Dört tarafında Medine halkının bağları ve çiftlikleri vardır.

Bu mahalde Medinelilerin bütün ayanı, hacıları ve esnafı gelip bir büyük ordu pazar kurulup alışveriş olur. Medine halkından nice bin fukara gelip hacıların bilmeyenlerine ihrama girmenin şartlarını öğretirler.

Evvelâ Hanefî mezhebinde ihramdan önce gusül sünnettir. Sonra ihrama girmek gerektir. İhrama girmenin 3 şartı vardır. Evvelâ biri hacdır, ikincisi umredir, üçüncüsü kırandır. Bu diğerlerinden daha üstündür. Ama ümmî adama gayet zordur. Zira farzları, vacipleri, sünnetleri ve müstehaplarının bütün şartlarını hakkıyla yerine getirmek çok zordur. Değme âlim şartlarıyla icra edemez. Ama hakir zayıf terkib-i fakir olmakla umre kolay olup umreye niyet eyledim.

…

Bu niyette tırnağıyla kaşınmayıp pire ve kehle öldürmeyip kavga etmeyin emrine uyup kimseyi dövmeyip sövmeyip cenk eylememek gerek, zira cinâye kurban etmek gerek.

Eğer bunlara tahammül edemem, kehle ve pire öldürürüm, tırnakla kaşınırım, sinirli kimseyim, çekişirim ve dövüşürüm dersen umreye niyet etmekten iyisi yoktur. Zira üç vakit namaz kılıncaya kadar ihramla dururum. Bütün elbiselerimi giyerim ve cinâye bir kurban ile cinâyeyi savuştururum, dersen, umre niyetinden kolay niyet yoktur.

Bu Ali Kuyusu'nda üç şekil üzere niyet edip ihrama girdikten sonra bu Ali Kuyusu'nda bir Hazret-i Ali Mescidi vardır. Bir hurma bahçesi içinde 12 kubbe kârgir bina minaresiz mescittir. Bütün hacılar orada ikişer rekât ihram sünneti kılıp ana-baba hakkı için dua etmek gerektir. Bu mescidin ne mahfili, ne minberi ve ne döşemesi vardır, tamamen kum döşeli nurlu bir mescittir.

Bu Ali Kuyusu'nda bütün hacılar beyaz kefenlerini boğazlarına geçirip başı kabak yalınayak adamların "Lebbeyk Allâhümme lebbeyk" sesleri göklere yükselip öyle Allah Allah sesleri kopar ki sanki mahşer gününden bir belirti olur. Dağ taş beyaz kefenli adamlarla dolu olup herkes dünya işlerinden el çekerler.

Sonra Ali Kuyusu'nda akşam namazını kılıp borular çalınıp Ali Kuyusu'ndan bütün tulumları doldurmak gerek, zira ileri Şühedâ Kabirleri'nde su yoktur. Sonra meşaleler yakılıp kıble tarafına temizlenmiş yolların iki tarafında Medine köyleri içinde geçerek Ali Kuyusu'ndan öte Mekke şerifi hükmündedir. Gayet güvenli yerdir. Yağı, isyancı ve harami çıplak Urban korkusu yoktur. Ama ordu içindeki akkâm meşaleciler, kavas, saka ve deveci haşeratları hırsızlarından gayet sakınmak lâzımdır. Ali Kuyusu'ndan güneye yine taşlı ve bayırlı pâk yerlerdir. Orada o kadar korkulmaz.