Poçetel (Počitelj)

Poçetel (Počitelj) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Latince (—) (—) (—) demektir. Yapıcısı yine Hersek banlarıdır. Burada dosdoğru Sadrazam Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa Kethüdası İbrahim Ağa efendimiz sarayında konup şefkatli validesi Kadu hazretleri hakire bir oda döşeyip tüm yiyecek ve içeceklerimizi verip İbrahim Kethüda efendimizin mektuplarını valideye verdik, sevincinden o an hakire bir kat esvap ve bir bohça çamaşır ile 10.000 akçe verip kaleyi seyirle meşgul olduk.

(—) tarihinde Fatih vezirlerinden Üsküplü Koca Mustafa Paşa serdar olup bu kaleyi Bundukanî Venedik'i elinden savaşla feth etmiştir.

Hersek Sancağı toprağında Bolagay kadılığı niyabetidir, kethüdayeri, yeniçeri serdarı ve gayri hâkimleri yoktur, dizdarı ve 50 adet hisar eri vardır ama azdır, zira gayet serhat kaledir.

Kalesinin şekli: Neretva Nehri'nin doğu tarafı kenarında, yani Bolagay Kalesi tarafında bir hayli yüksek bir tepe yalçın kaya üzerinde bir küçücük alçak surdur, ama gayet sarp ve sağlam kaledir. Doğu tarafa açılır bir kat demir kapıdır. Çevresinde asla hendeği yoktun Neretva tarafı gayyâ kuyusu ve cehennem çukurundan haber verir uçurum kayalardır.

Hisar içinde bir kayağan örtülü dizdar hanesi, bir ambarı ve bir kulecik içinde küçücük bir mescidi var, asla başka yapı cinsinden bir şey yoktur, ancak Neretva Nehri'ne iner bir su kulesi var, 200 ayak kesme kaya kanara merdiven ile Neretva Nehri'ne inilip kuşatma sırasında su alınır. Savaş sırasında bu kale ancak 500 adam alır, zira gayet küçük hisardır.

Beş altı kadar küçük şahı topları var, ama iri muşkat tüfengleri çoktur. Kalesinin kapısı daima kapalı durup 50 adet neferleri her gece gelip nöbet beklerler, zira gündüz gözüne bu kalenin düşmandan korkusu yoktur. Çevresinde yardım gelecek insanları çoktur. Her zaman bu kalenin karşısında Neretva Nehri aşırı Loboşka kâfirleri gelip tulumlarla Neretva Nehri'ni yüzüp beri tarafa geçerlerse kaleden toplar atılıp çevrede olan nahiyeler halkı haberdar olup hepsi pür-silâh gelip kâfire bir şey aldırmazlar, gayet serhat yerdir.

Aşağı varoşu, bu kalenin dibinde Neretva Nehri kenarında tamamen bağlı bahçeli, gülistanlı ve şebekeli bostanlı bir küçük şirin kasabacıktır. Ancak bir mahalle ve hepsi Neretva Nehri kenarında 150 adet kârgir yapı kayağan örtülü sağlam evleri vardır. Ve bazı hanelerinde kuleler vardır. Kâfir korkusundan her kulede cebehane ve silâhları hazırdır. Bir camii var, başka yoktur.
Kıble kapısı üzere tarihi:
Kad benâ hâze'l-câmi'a'ş-şerif, sâhibü'l-hayrât ve'l-hasenât el-
Hacı Ali bin Musa Ağa. Sene 971
yazılmıştır.
Avlusunda uzun bir servi ağacı var, öyle sevimli, düzgün ve yeşildir ki sanki tek parça zümrüt sanılır. Avlusu da bir yeşillik çemenzârdır ki sanki yeşil kadife döşenmiştir. Bir uzun minaresi var.

Bu nurlu cami İbrahim Kethüda efendimizin atasının yapısıdır. Muhterem babası Hacı Ömer Ağa bu camiin alt başında kale kayası eteğinde Neretva Nehri kenarında bir aşevi imaret yapıp tüm gelen geçenlere, yaşlı ve gençlere her gün iki öğün çorbası ve birer ekmeği belde halkına dağıtılır. Cuma gecelerinde yahni pilav ve zerdesi devamlıdır.

Bu kasabanın hamamı, hanı ve çarşı pazarı yoktur, ama bir sıbyan mektebi vardır. Daha sonra İbrahim Kethüda efendimiz bir medrese yapıp bir han ve bir hamam yaptırmaya adamlar gönderdi.

Tüm haneleri birbiri üzere batı tarafa Neretva Nehrine bakar güzel evlerdir ki bağlarında ceviz ağaçları gayet çoktur. Havası gayet hoş olduğundan tüm kasabalardan evvel bunun meyvesi yetişir. Bağı ve bahçesi hesapsızdır.