Ergene Köprüsü

Ergene Köprüsü hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu kasabanın batı tarafında Edirne'ye giderken hemen şehir dibinde Yene Nehri, Ergene Nehri, Istıranca Nehri, Yenehisar ve Pınarhisar suları hepsi bir yere toplanıp büyük Ergene Nehri olur. Bu kasaba dibinde adı geçen nehirler üzerine merhum Sultan II. Murad Han toprağı temiz olsun bir büyük köprü inşa ettirmiş ki Rum, Arap, Acem, Belh u Buhârâ, Luristan, Moltan, Maskov, Leh, Çek, İsveç, Felemenk ve Alman diyarında eşi benzeri yok bir gökkuşağı köprüdür. Van ile Erzurum arasında Aras Nehri üzerinde Altın Halkalı Köprü, yine Aras Nehri üzerinde Erzurum'un Hasankalesi yakınında Çoban Sultan Köprüsü, (—) Nehri üzerinde Hasankeyf Köprüsü, Diyarbakır Eyaletinde Hazzo Kalesi yakınında Batman Nehri üzerinde Batman Köprüsü vardır. Kırşehri yakınında Kızılırmak Nehri üzerinde Çâşnigir Köprüsü, yine Kızılırmak Nehri üzerinde Osmancık şehrinde köprü, Geyve kasabası yakınında Sakarya Nehri üzerinde Geyve Köprüsü, Rumeli'de Edime şehri içinde Mihâl Köprüsü ve ona yakın Meriç Nehri üzerinde Mustafa Paşa Köprüsü vardır.

Bosna serhaddinde Drin Nehri üzerinde Vişegrad Köprüsü, Hersek serhaddinde Mostar şehri içinde akan Neretva Nehri üzerinde bir göz Süleyman Han Köprüsü, İstanbul yakınında deniz kıyısında Süleyman Han ve II. Selim Han'ın Çekmeceler Köprüleri ve nice bunun benzeri garip ve acayip köprüler gördük. Ama bu Ergene Köprüsü kadar geniş, uzun, sağlam ve dayanıklı şeddadî gibi bir ibret verici eser görmedim.

Hatta Osmanlı askeri üzerinden geçtiğinde asla İslâm ordusuna sıkışıldık olmayıp dörder kat arabalar yan yana zorluk çekmeden geçerlerdi. Bu sağında ve solunda korkulukları adam boyu kadar tek parça taş kenarlıkların üzerlerinde taştan adam kellesi kadar yuvarlak taşlarla köprü kenarı süslenmiştir. Halk arasında öyle yaygındır ki

"Bu büyük köprüyü inşa eden mimar mühendisler Murad Han'ın istediği şekilde yapmadıklarından yapı ustalarını kırıp kellelerini köprü kenarına süslediğinin alâmeti bu yumru kelle taşlardır" derler. Sorumluluk anlatana.

Hatta bu sağlam köprünün şehir tarafındaki başında Mahmud Baba Sultan tekkesi dibinde bir küçük kemer altında köprü tarihi böyle yazılmıştır: Sene erba'în semâne mi'e [840].

Ve "Tamamı 174 gözdür" diye yazmışlar, ama her gözleri gökkuşağı, Samanyolu gibi göklere baş uzatmış Havernâk kemeri, dokuz kemerlerdir.

Ve boyu tam 90 Mekke arşını yüksektir. Köprünün temelinde olan taşların her biri Mahmudî fili ve Mengerus fili kadar sert taşlardır. Hatta hakir gerçek bilgi elde etmek için attan inip yaya yürüyüşle köprüyü adımlayıp bir baştan bir başa kadar tam 2.000 germe adımdır ve dahi bu sanatlı köprünün vezinli tarihi budur:

Yümn-i ikbâl ile çün Şâh Murâd
Kıldı bu Ergene hayrâtını yâd
Oldu tarihi bu hayra bu kim
İn imaret ebedî dâ’im bâd. Sene (—)

Ama bu köprüyü Fatih Sultan Mehmed babası Koca Sultan II. Murad Han evvelki padişahlığında yapmıştır. Sonra kul kendini padişahlıktan "Kocamıştır" diye indirip oğlu Fatih'i [100a] padişah ettiklerinde 13 yaşına ulaşmış iken 847 [1443] yılında cülûs edip 2 sene saltanat sürüp yine kul ayaklanarak,

"Bu sabî oğlan ne bilse gerek. Etrafımız düşman almıştır" diye Mehmed Han'ı indirip babası Murad Han’ı yine padişah edip Mehmed Hanı Manisa tahtına gönderdiler.

Aradan 5 sene zaman geçince 855 tarihinde Muharreminin 16. günü [18 Şubat 1851] ki Perşembe günüdür, yine Sultan Mehmed taht sahibi padişah olduğu sene yaşları yirmi bir seneye ulaşmış iken Edirne şehrinde tahta çıktığına tarih: "Rahmetü rabbihi" lafzıdır, sene 855 [1451].

Sonra bu köprünün bir gözünü Fatih imar ettikte 80.000 guruş gitmiştir. Ona göre kıyas oluna ki Murad Han bu köprüyü yeniden 174 adet gözlerini yaptığında ne kadar mal gitmiştir, ondan belli ola. (—) (—) (—) (—)