Rum Nahiye (Divaniye)

Rum Nahiye (Divaniye) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Halk dilinde Rumâhiye derler, ama doğrusu Rum Nahiye'dir. Rumeli diyarı gibi suyu, havası tatlı ve Rumeli gibi toprağı verimli olduğundan Rum diyarına benzetip Rum Nahiye derler. Büyük yerleşim merkezi nahiyeleri vardır. Evvelâ kendi nahiyesi kadar Irak toprağında bir verimli nahiye yoktur. Hatta bi-emri Hudâ bir tağar [ölçek] tohumu Kur'ân-ı Azîm fehvâsmca "yüz taneli başak" [Kur'ân, Bakara, 26] nassı üzere bir kilesi yüz kile verir ve bir buğday tanesinden 20-30 başak hâsıl olup her başakta yüzer buğday hâsıl olur. Diğer tahıllar da ona göre kıyaslansın. Buradan,

Hâlid Nahiyesi, İbn Mâlik Nahiyesi, Kebçe Nahiyesi, Âl-i Sâh Nahiyesi ve (—) (---) (—) (—) (—) (—) (—) (---).

Bu anılan nahiyelerin tamamı Rum Nahiye nahiyeleridir ki Ere Şehri'ne ve Semâvât Şehri'ne kadar bakımlı ve şenlikli nahiyelerdir. Bağdad Şehrini besleyen ve mirî ambarı tahıl ile dolduran nahiyelerdir.

Hatta bu pâk toprak böyle verimli toprak olduğundan bu Rum Nahiye Şehri'ni ilk kuran Abbasîlerden (—) tarihinde Mansûr-ı Devânıkî'dir ve nice melikten melike kalmıştır. Hâlâ Bağdad toprağında Fırat Nehri kenarında mamur bir şehirdir. Ama binlerce harap yapılar vardır. Zâbiti Bağdad valisi tarafından bir mükellef ağa, paşadan iltizam ile yönetimini (—) keseye alıp yönetir, helal ve temiz mal ve tahıl toplar.

Ve 150 akçe pâyesiyle kadılıktır. Nahiyesi (—) adet köylerdir. Başka hâkimi yoktur. Ancak zengin ayânı çoktur. Bâcdârı, muhtesıbi ve şahbenderi vardır. Toplam (—) adet temiz toprak ile örtülü tek ve iki katlı mamur haneleri vardır. Hepsi (—) adet mihrabdır. Evvelâ (—) (—) camii

....................(1.5 satır boş)....................

Geri kalanı mescitlerdir.

....................(5 satır boş).....................