Dubrovnik

Dubrovnik hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu yeryüzünde Venedik ikidir; birine Bundukanî Venedik derler ki hâlâ Osmanoğlu ile 25 yıldır ceng eder âsî Venedik'dir. Ama buna Dobra-Venedik derler, başka bir eski millettir. Gerçi Hıristiyan milletinden olup Mesihî kavimdir, İncil kitabını Latin diline çevirip okurlar. Âyinleri yine Mesih milleti gibidir ve yanlış inançlarınca "İncil Hak tarafından Hazret-i İsa'ya bizim Latin dili üzere inmiştir" diye övünürler.

Gerçekte bütün Hıristiyan milletlerinin değişik ve çeşit çeşit dilleri içinde fasihlik, açıklık, düzgünlük bakımından, kurallı olması yönünden, Acem dili gibi zarif ve hoş olması açısından en eski dil Latin dilidir.

…

Dobra-Venedik Kalesi zemininin şekli
Deniz kıyısında bir taşlık içinde yuvarlak şekilli bir şeddadi kesme taş bir savaş kalesi, bir mamur kaledir. Latince ismi (—) (—) dir ve Latin tarihçilerine göre tâ Hazret-i İsa'dan önce yapılıp ilk defa yine Latin kavminden (—) (—) ban yapmıştır. O zamandan beri bir düşman eline bu kalenin girdiğini yazmamışlardır ve bir taraftan bu kale asla zarar görmemiştir. Hâlâ her tarafı İskender Şeddi gibi sağlam ve dayanıklı, ismine mazhar düşmüş bir kaledir ki doğu ve kuzey tarafı karadır.

Bu kara tarafında bir Yecuc Şeddi gibi yüksek bir kulesi var ki tüm Körfez Denizi ayak altında gibi besbelli olup iri balyemez topları tüm limanım ve kara taraflarını korutur. Nice bunun gibi balyemez toplu İskender Şeddi gibi 47 adet sağlam burçları var.

Bu kalenin çevresi tam iki mildir, ama adımlamak kısmet olmadı. Deniz tarafından başka kara tarafı iki kat sağlam hisar olup bir kat kesme kaya hendekleri var. Gayet sağlam ve dayanıklı hoş kaledir, ama kara tarafında beş yerden havalesi var, o havale tarafı üçer kat tabyalı, yirmişer arşın iki duvarlı ve kat kat dolaşık hendekli kaledir, ama deniz tarafı yalın kat duvarlıdır.

Tamamı (—) kale kapısıdır. Büyük Venedik Körfezi içinde bir küçük körfez ağzında kurulmuş sağlam kasabadır. Küçük büyük, tamamı 700 adet topları vardır, ama yine havalelerinden çok korkusu olduğundan 7 kral ile ve Osmanoğlu ile sulh edip haraç ve bâc verir, ama yine sulh ettiği padişahlardan verdiği haracın 20 katı kadar mal elde eder bir hilekâr, şeytan kâfirlerdir. Kalesinin içi öyle dar, daracık sokaklı mamur hanelerdir ki asla bir boş ve kullanılmaz yeri yoktur. Ancak siyasetgâh meydanı, pazar meydanı ve 22 manastır meydanları var. Bunlardan mükellef

Hersek kralının (—) (—) adlı manastırı bu kaleye sanki iç kale olmuştur. Kubbeleri baştan başa kurşun ile örtü mamur bir kilisedir. Allah İslâm'a kısmet edip Müslüman mabedgâhı ola. Bundan başka Venedik Pirinc-pirimlerinin, irşek, banlar ve herseklerin kiliseleridir.

Bir kere Makedonya vilâyetinden, yani İstanbul'dan bir Rum kralı bu Venedik'e kaçıp gelince bir manastır yaptırmış ki bu da seyre değer ibretlik bir kilisedir ve kurşunludur. Bütün evleri, İstanbul'da Galata evleri gibi kat kat tuğla kârgir yapı hanelerdir ki renk renk kiremit, kayağan ve teneke ile örtülü evlerdir. Her evde ve kiliselerde yüz binlerce irili ve ufaklı çanlar asılıdır.

Pazar gecesi veya Sarı Saltık gecesi, îsvet Nikola, Hızır îlyas, Kasım, Meryem Ana ve Kara Koncoloz gecesi veya Hıristiyan bayrakları, bir danışma toplantısı veya bir âyin günlerinde ve gecelerinde bu çanları çaldıklarında sesinden Deccâl çıktı sanılır.

Bu şehirde Ermeni, Rum, Yahudi, Acem ve Freng gayet çoktur, ama Macar, Nemse, Rus, Çek, Leh, İsveç, Moskov Eflak ve Boğdan kefereleri yoktur. Kâfiristanın gayet güvenli yeri olmak ile gayet mamur işlek kaledir.

…

Sanayiinin beğenilenleri: Siyah kuzu kürkü, renkli değerli çukaları, sinde adlı kâğıtları, pirinç şamdanları, mum makasları ve siyah rokla adlı çukası meşhurdur.

Yiyecek ve içeceklerinin beğenilenleri: Beyaz billur gibi ekmeği, keçi ve sığır eti, keklik kebabı, enginar adlı bir sebzesi, şemame kavunu, üzümü, inciri, zeytini, çeşit çeşit rakısı, pivosu ve med adlı bal suları meşhurdur. Ama taşlık olmak ile kıtlıktır ve hekimleri az yemek yiyin, diye her an uyardıklarından bütün kefereler zayıf ve inceciklerdir, ama kadınları iri, yağlı ve şişmandır.

Hekimleri meşhurdur, ama Freng uyuzuna asla çare bulamayıp hemen yemeği az yedirip perhizden başka yol bulamadılar. Tüm Frengistan kefereleri Freng uyuzuna tutulmuşlardır. Allah saklasın, onun için Freng uyuzu meşhurdur.

Bu Dobra-Venedik işlek iskele olmak ile [156b] hesapsız hazine toplanır. Onun için tüm kefereleri tüccar ve hesapçılardır ki bir dankı (kuruşu) bin kere hesap ederler.

Yıldızlar ilminde gayet bilgileri vardır. Gayetle akıllı, olgun ve Aristo akıllı kefereleri vardır.
Sözün kısası gayet bakımlı ve şenlikli kâfir vilâyetidir. Allah Osmanoğlu'na nasip ede. Eğer bu ülke tamamen feth olsa baştan başa bütün kâfiristan kolaylıkla feth olurdu, Allah kolay getirsin.