Sur

Sur hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Deniz kıyısında Büyük İskender yapısıdır. Sonra (—) tarihinde Melik Tahir fethidir. Sonra Yavuz Sultan Selim Han'a savaşmadan itaat edip anahtarlarını Hayre Bay vasıtasıyla Selim Han'a teslim ettiler. Sayda toprağında voyvodalık ve nahiyedir. Kalesi Akdeniz kıyısında bir körfez sonunda eski bir taş kaledir. Daha önce büyük kale imiş. Hâlâ harabesi çoktur. Çepçevre büyüklüğü 6 bin adımdır.

Mamur yerinde 3 mahalle ve 300 toprak örtülü hane vardır. 1 camii var, Melik Tahir'indir. Daha önce kiliseden çevrilmiş. Ve 3 mescit ve 1 küçük hamamı var, yazın kapalı durur. 20 dükkânı ve 1 küçük hanı var.

Ama 1 mamur kilisesi var ki bütün kâfirler itibar edip dip Frengistan'dan yiyecek ve içecek adakları gelir ibretlik manastırdır. Kâfirlerin inançlarınca İskender'in ibadetgâhıdır, derler. Burada bu kiliseye değer verdiklerinden bir kâfir mahallesi vardır, hepsi Rumlardır. Ama asla Türkçe bilmezler, hepsi Arapça konuşurlar ve Rumca da bilmezler. Yemin eyleseler Vahhedallâhu bi-sırn Şem'ûn derler.

Bu Sur Kalesi bir kumsal yerdedir. Deniz kıyısında limana nazır bir mamur ve bakımlı sağlam kalesi var, Sinan Paşa yapısıdır. Dizdarı ve hisar eri elli neferdir.

Limana yönelik birkaç küçük topları var, ama gayetle büyük limana sahiptir. Kalenin kuzeyi ve kıble tarafı da sekiz rüzgârdan emin büyük limanlardır. Akka Limanı'nda kışlamaktan korkan kalyonlar buraya gelip demir bırakmadan yatarlar, hoş limandır. Ama şehrini günden güne kum derya gibi gelip basmaktadır. Eski zamanda kum tılsımı var imiş. Maanoğlu "Bunda define vardır" diye harap edince kum her taraftan bu şehre girip yayılır, onun için mamur değildir.