Bolu

Bolu hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

(---) tarihinde Osmancık fethidir. Sunkur Bay Şemsi eliyle feth edip kendine evlattan evlada hayat kaydıyla ocaklık olarak bağışlanmıştır; Hala soyları tükenmeyip Şemsi Paşa oğulları derler. Kalesini Bursa tekfuru yapmıştır. Bir topraklı yüksek tepe üzere dört köşe bir harabe içinde binadan eser yok bir kaleciktir.

Fatih Sultan Mehmed Han yazımı üzere Anadolu eyaletinde başka sancakbeyi tahtıdır. Padişah tarafından beyinin hass-ı hümayun 300.122 akçedir. Bolu zeameti 14, Bolu timarı 55, çeribaşısı ve alaybeyisi vardır.

Kanun üzere cebelüleriyle 2.800 kılıç asker olur. 800 adam da beyinin ve Çeribaşısının olur. Ve 300 akçe şerif kazadır. Beş nahiyesi vardır.

Evvela Etrafşehir nahiyesi, Gökçesu nahiyesi, Sazak nahiyesi Gerede yolu solundadır. Dörtdivan nahiyesi ve Yığılıca nahiyesi. ( ---).

Kadısına senelik 5.000 kuruş olur, beyine 15.000 kuruş olur. Ama gayet adalet etmek gerek. Kanuna aykırı birkaç akçe alınsa hemen re'ayaları (halkı) üç günde İstanbul'a varıp şikayet edip zalim olan hakimin hakkından gelirler.

Yeniçeri kumandanı, sipah kethüdayeri ve nakibüleşrafı vardır. Gerçi Türkistandır ama seçkinleri, ileri gelenleri ve tüccarı çoktur. Gerçekten bakımlı ve mamur büyük bir şehirdir.

Bir topraklı dağ arasında kurulmuş 34 mahalle, 34 mihrap (cami) ve tamamı 3.000 tahta örtülü güzel evleri olan güzel bir şehirdir. Yer yer zengin kimselerin haneleri ve hanları kiremit örtülüdür. Paşa Sarayı, Şemsi Paşa Sarayı. Paşa Sarayı ve Zülfikar Ağa Sarayı bakımlı ve İrem bağı gibi saraylardır. Tamamı (---) cuma kılınır cami vardır.

Evvela çarşı içinde Mustafa Paşa Camii, kalabalık cemaatlidir.

Ve Ferhad Paşa Camii, gayet bakımlıdır. Bu anılan camiler Süleyman Han'ın Koca Mimar Sinan'ı işidir. [278a] Bu camilerden başka mescitlerdir.

Tamamı (---) hamamdır. Şemsi Paşa Hamamı, 7 han, bedesten ve 7 çeşme bütün Şemsi Paşa hayratıdır.

400 adet bakımlı ve donanımlı dükkanları vardır. Ama medrese ve darülhadisi olup olmadığını bilmiyorum. Ama 71 de sıbyan mektebi vardır. İki yüzden fazla Kelamullah hafızı vardır. Alimleri çoktur ve Muhammediyye kitabı okurlar. Oğuz adamları vardır.

Suyu ve havasının tatlılığından güzel kadın ve erkekleri çoktur. Kadınları tamamen muhayyer ferace giyip yassı-baş ile gezerler. Ama gayet edepli ve kapalı hatunları vardır. Bağ ve bahçeleri gayet çoktur.

Yiyeceklerinin ve içeceklerinin beğenilenleri: Kirazı, ab-ı hayat suları, kutu bozası, çam ve ardıç bardakları olur ki ondan su içen yeniden hayat bulur. Buralarda ona senek ve boduç derler. Halkı genellikle deniz ve kara tüccarlarıdır.

Dağlarında çam ağaçları olduğundan halkı çam tahtası ve çam direği yiyip geçinirler. Bolu tahtası İstanbul'da beğenilir ve meşhurdur.

Bu şehrin batı tarafında iki konak yerde deniz kıyısında Akçaşar İskelesi'dir. Ereğli İskelesi ve Bartın ve Hisarönü İskelesi Bolu sancağıdır.

Bolu ılıcası: Bu şehrin güney tarafı dışında bağlar içinde, yarım saat uzaklıkta bir yerde, ufak tefek, eskiden yapılmış bir ılıcası vardır. Suyunun sıcaklığı çok yüksektir. Ancak uyuz hastalığına çok yararlıdır. Suyundan içenin midesini iyileştirip vücudunu pamuk gibi yapar. Nice nice yararları görülmüş bir ılıcadır. Şehrin küçüğü ve büyüğü araba araba bu ılıcaya gidip zinde vücuda sahip olurlar. Herkesçe meşhur tabii ılıcadır.

Bolu ziyaret yerlerinin özellikleri: Evvela Yozgad Baba Tekkesi; Ilıca yakınındadır.

................ (1.5 satır boş) ...............