Ayr Dağı (Jabal Ayr)

Ayr Dağı (Jabal Ayr) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bir küçük kara kayalı dağdır. Ayr Dağı, yani Cehennem Dağı demektir. Doğudan batıya uzunlamasına bir zift ve katran renginde alçak dağdır. Cahiliye zamanında İbrîlerin maşatları bunda imiş. Dört tarafında bağ ve bahçeler vardır ama verimsiz çorak zemin olduğundan meyvesi bol olmaz.

"Bu dağ bana sövüp beni sevmez. Ben de onu sevmem" buyurmuşlardır. Âlimler arasında tevatür ile meşhurdur ancak hakir yerini görmedim. Belki sahih ola, zira bu rivayeti Sükkerîzâde hazretinden duymuşuzdur. Bu dağ onun için kara, nursuz bir karanlık dağdır, derler.

Bu mahal bağları içinde nice İrem bağları, bostan ve bahçeleri ile âbıhayat büyük kuyuları birer kulaç ve ikişer kulaç yakındır.

Bazı zaman o kadar ağzına kadar dolarmış ki her kuyudan el ile su alınıp iple çekmeye ihtiyaç olmazmış. Limon, turunç, kebbât ve diğer çiçekler çok boldur. Güzel kokularından insanın dimağı kokulanır.

Yine bir dağ daha vardır. Medine-i münevvereye eğimli (—) Dağı derler, bir alçak kara kayalıca dağdır. Şehrin tüm ırz ehli asil kadınları hacıları ve askerlerin alayını bu dağdan seyrederler. Medine yolu üzerinde olup bu dağ varoş evleri içinde bulunmaktadır.

Bu hakir onu da seyredip bu Medine varoşunda doğru (—) hamamına varıp orada pâk kese ve sabun sürünüp yıkandım. Sonra çadırıma gelip bütün yol giysilerini çıkarıp bismillah ile ihrama girip yalınayak başı kabak olup dünya işlerinden sıyrılıp güzel bir abdâl oldum.