Kanye (Kanina)

Kanye (Kanina) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Bu benzersiz kaleyi ilk defa İspanya kralı yapmıştır. Talyanca ismi Pokrondar'dır. (---) tarihinde Fatih Sultan Mehmed Han zamanında Vezir Koca Mahmud Paşa fethidir. Sonra Venedik Bundukani Frengi bu kaleyi istila edip (---) tarihinde Sultan Bayezid-i Veli asrında Venedik elinden Gazi Küçük Evrenos Bey kuşatıp bu kaleyi döve döve içinde olan küffarlar vere verip "Aman ne yiyelim?" diye sorduklarında Gazi Küçük Evrenos Bey "Kan yeyin" buyurduklarından fetihten sonra bu kaleye Kanye derler. Onun için ismi Kanye kalmıştır. Hala Avlonya Sancağı sınırında bulunup bu kaleden aşağı deniz kıyısında batı tarafında Avlonya Kalesi'nin içindeki kazları ve tavukları tamamen görünür.

Bu Kanye Kalesi göklere baş uzatmış yüksek bir kaledir. Topraklı ve küfeği taşlı benzersiz bir tepe üzerinde üçgen şekilli şeddadi yapı yüksek bir kaledir. Büyüklüğü tam 3 bin adımdır. Ve asla bir tarafında bir adım kadar bir hendeği yoktur, zira çevresi taşlık uçurum kayalardır. İçinde 300 hane kiremitli kargir yapılar vardır.

Ve bir Sultan Mehmed Han Camii vardır. Kiremit ile örtülü bir düzgün minareli mamur camii var, ona yakın Gazi Sinan Paşa Sarayı var, gayet cihannümadır ki tüm Avlonya Ovası, Körfez Denizi, 150 mil uzak Körfez Denizi içinde Körfez Adası; Avlonya Körfezi içi, Dukat ve Porgonat Körfezi içi ve kenarlarında (---) (---) Kalesi, (---) (----) (---) Kalesi tamamen bu Kanye Kalesi'nden gözükür, ta bu derece yüksekte yapılmış kaledir ki cihan ayak altında gözükür. [361a]

Bu kalenin 3 kat kapıları var, biri kıble tarafına bakar ki o tarafta olan varoşa açılır. Ve bir kapısı poyraz tarafına açıktır ki aşağı Avlonya Kalesi'ne gider yoldur. Ve biri de güney tarafındaki Küçük Varoş'a açılır. Bu kapının yanında iç kale vardır ki onun bir kapısı doğuya nazır olup yine kale içine açılır. Bu iç kale içinde ancak 20 adet kiremit örtülü eski yapı haneleri, tahıl ambarları, cebehaneleri ve su sarnıçları var.

Bu iç kale duvarının dışında, duvar dibinde aşağı Avlonya Kalesi limanına bakar 4 adet top var ki bir padişah malik olmamıştır. Ve bir sağlam serhadde benzerleri yoktur. Bu topun birinde bir adam içinde yaz kış kalır, yorganı, döşeği, tenceresi ve kebesi hep bir top içindedir. Hatta bir hayır sahibi topun ağzına bir kapı yaptırıp zarif herif topun ağzını hanesi gibi açıp kapayıp oturur, kısacası bir odadır, topta yatıp kalkar.

Bu poyraz tarafındaki kale kapısı üzere bir beyaz 4 köşe mermer üzerinde iri yazı ile Sultan Süleyman'ın bu kaleyi tamir ettiğinin tarihi yazılmıştır.

Bu kalenin tüm sokakları iniş yokuştur. Bunda asla çarşı pazar, han, hamam ve imaret yoktur, ama kalenin güney tarafındaki varoşta 300 adet bağlı, bahçeli, kiremitli, birbiri üzere havaleli kat kat kargir yapılı evler vardır.

Bunda da çarşı pazardan bir eser yoktur. Ancak Gazi Sinan Paşa'nın bir geniş camii, bir yüksek minaresi ve 1 adet Hacı Bektaş Veli Tekkesi var ki o da Gazi Sinan Paşa hayratıdır, ama Rum, Arap ve Acem' de meşhur bir Hacı Bektaş Veli tekkesidir. Maarif erbabı, arif-i billahdan fakr u faka sahibi canları çoktur ve mahbub köçekleri vardır ki kalplerin sevgilisidirler. Ve Keykavus mutfağında nimetleri gelen geçenlere boldur, zira evkafı büyüktür, dağlar, bağlar ve bahçeler tamamen onundur. Tekke civarında hayrat sahibi Gazi Sinan Paşa bir kubbede tüm aile ve yakınlarıyla yatmaktadır. Allah hepsine rahmet eylesin. Kısacası cihannüma güzel bir hankahtır ki övgüsünde dil kısadır.

Bu Kanye Kalesi'nin 400 adet kulları ve dizdarı Avlonya emininden maaşlarını alırlar