Bor

Bor hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

İsimlendirilmesinin sebebi ( ---) ( ---) ( ---) dir. Fatihi Selçuklulardan Kılıç Arslan İzzeddin ibn Mesud'dur. 569 [1172-73] tarihinde Danişmendoğulları'nın yardımıyla bu Rum şehrini Yunanlılar elinden zorla feth etmiştir. Daha sonra Antalya'dan küffar hareket edip Selçukluların yıkıldığı sırada bu Bor Kalesi'ni istila edip bur iken bi-nur (nursuz) oldu. Daha sonra (---) tarihinde Osmanlılardan Orhan Gazi Hacı Bektaş-ı Veli yardımıyla feth etti. Orhan Gazi'den sonra Karamanoğlu İbrahim Bey bu şehre mutasarrıf oldu. Daha sonra(---) tarihinde Yıldırım Bayezid Han zorla aldı, halen Osmanlıların elindedir.

Süleyman Han yazımı üzere Konya eyaletinde Niğde beyi sancağı hükmünde 150 akçe payesiyle şerif kazadır ve nahiyesi toplam 13 adet köydür. Kadılara senede bir yük akçe hasıl olur. Padişah tarafından hakimi valide kethüdasıdır ki hass-ı hümayundan ayrılmadır. Hala şehirden 60.000 akçe hasıl olup valide sultanlara gider, ama daha önce bu şehir içinde akan Hemam çayı üzerinde olan siyah barut değirmenlerine has idi. Günümüzde kaldırılmış olup valide voyvodası zabt eder.

Kethüdayeri, serdarı, dizdarı, muhtesibi ve subaşısı vardır, ama müftüsü ve nakibüleşrafı yoktur, zira iki tarafında Niğde ve Aksaray şehri vardır ve biraz daha uzakta Kayseri şehri müftülerine müracaat ederler.

Bor Kalesi'nin özelliği: Eski yapı harap bir kaledir. İç ilde bulunduğu için kaleye ihtiyaç olmadığından gözden uzak kalmış, tamir ilgisinden mahrum olmuştur. Bu kalenin temel yapısını eski ustalar, bir düz yerde alçak kaya üzere beşgen şekilli yontma taş ile sağlam bir kale yapmış, ama zamanın geçmesiyle yer yer harap olmuş, ama hala hisar içinde bir mahalle, 50 adet fukara haneleri ve İlyaslı Cami namıyla eski bir cami var ve bir adet köhne kale kapısı var. ( ---) ( ---) ( ---) ( ---) ( ---) ( ---) ( ---) ( ---).

Süslü Bor şehrinin özellikleri

Bir düz geniş yerde bağlı ve bahçeli bakımlı varoştur ki kale dibinden Niğde şehrinden ve Hemam'dan gelen Hemam Çayı akıp 22 göz su değirmenleri döndürüp köylerine uğradıktan sonra Ereğli sazlığına karışır, ama Bor şehri toplam ( ---) mahalle ( ---) ve toplam (---) adet (---) örtülü hanelerdir. Tamamı 53 adet mihraptır.

Eski Cami: Sultan Alaeddin'indir. Bütün camilerden büyüktür, ama minaresi yoktur.

Gözlüzade Camii: Adanalı Ramazanoğlu vakfıdır. Lakin Kale Camii namıyla meşhur bir minareli nur dolu Bor camiidir.

Şehid Mehmed Paşa Cami yani Sokollu Vezir Camii: çarşı içinde iki katlı nurani bir camidir. Altında baştan başa 60 adet arasta dükkanlı, minareli ve kurşunlu aydınlık camidir.

Çayırlı Cami: Hacı Mahmud Mahallesi'nde bir minareli camidir.

Orta Mahalle Cami: tahta minarelidir.

Sufiyan Mahallesi Camii: Minaresizdir.

Bunlardan başka 46 adet mescit vardır.

Her camide medrese, darülhadis ve Kur' an-ı azim darülkurrası bulunmaktadır.

Kırk adet sıbyan mektebi vardır, ama derviş tekkeleri on adettir.

Evvela kale içinde Gözlü Sultan Tekkesi.

Ve yine kale içinde Kesbi Mustafa Efendi Tekkesi büyük tekkedir.

Çayırlı Camii'nde Es'ad Efendi Tekkesi şeyhi Himmet Efendi halifesidir ki aziz bir zattır.

Ve eski mezarlıkta Sarı Saltık Sultan ziyareti şanlı Bektaşi Tekkesi'dir.

Tamamı (---) adet hamamdır. Çarşı yakınında Sokollu Şehid Mehmed Paşa Hamamı müferrih çifte hamamdır.

Hepsi üç adet hanlardır, lakin biri kervansaraydır biri kapan hanıdır, diğeri bekar hanıdır.

Tamamı (---) adet dükkanlardır. Bunlardan bakımlı ve süslü iki başları demir kapılı 60 adet dükkan, cami altında arasta ve 70 adet bedesten dükkanı tamamen Şehid Mehmed Paşa yapısıdır ve başka sanat ehlinin tamamı mevcutlardır.

Suyu ve havası gayet hoş olduğundan yer yer mahbub ve mahbubeleri vardır. Halkı gayet Salihlerdir. İleri gelenleri ve seçkinleri fukara severleridir. Bağ ve bahçesinde mesire yerleri çoktur.

Beğenilenlerinden; çeşit çeşit üzümünden başka kişmiş adıyla meşhur olan kuş üzümü, köfteri, armut kakı, kayısısı, güherçile ve siyah barudu yani top otu meşhurlardır (---) (---) (---) (---) (---).

Bor şehrinin ziyaret yerlerinin anlatılması: İç kalede Gözlü Sultan ve eski mezarlıkta Sarı Saltık Sultan ve,

................ (1.5 satır boş) ...............

Bu Bor Kalesi'nden batı tarafa Niğde Kalesi yarım konak yerdir ki Bor Camii minaresinden Niğde şehri görünür(---) [69b]