Koylıhisar (Koyulhisar)

Koylıhisar (Koyulhisar) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Fatih Sultan Mehmed'in korkusundan Sultan Uzun Hasan yapmıştır. Tanrı'nın hikmeti yine (---) tarihinde Fatih feth etmiştir. Erzurum eyaletinde Şebin Karahisar sancağı toprağında nahiye ve 150 akçe kazadır.

Kalesi göklere baş çekmiş bir yalçın kaya üzere taştan yapılmış dört köşe güzel bir kaledir. Fırdolayı büyüklüğü 1.300 adım küçük kaledir. İçinde yüz hanesi, anbarları, cebehanesi, su sarnıçları ve batı tarafına açılır [284a] bir demir kaplı kapısı var. Kale kumandanı ve 70 neferatları, taşrasında 100 haneli varoşu, bir camii ve birkaç dükkanlarından başka yapıları yoktur.

Kaleden 17 pare top atılıp şenlikler oldu. Kale halkı hediyeleriyle gelip mutlu paşayla buluştular ve vezirin huzurunda on koyun kurban edip on altın hediye alıp gittiler.

Bu kalenin kuzey tarafına iki merhale uzaklıkta yer Karadeniz sahilinde Perşembe pazarıdır. Yaya adam bir günde erer. Bir kere Ahmed Han asrında Özü Kazağı Karadeniz'den çıkıp bu dağları aşıp bu kalenin taşrasını vurup yağmalayıp yine firar etmiştir.

Ve bu kale yayla yerde olduğundan suyu ve havası, bağ ve bahçesi, kayalarında kovan arısı olup misk ve amber gibi güzel hoş kokulu balı olur ki Koylıhisar balı meşhurdur. Ama halkı kaba saba, vahşi, ası ve gayet gazilerdir.