Kovin (Ráckeve)

Kovin (Ráckeve) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Serhat halkı bu adaya [72b] Kovin derler, Osmanlı Koyun Adası derler. Doğudan batıya uzunluğu 60 mil geniş bir adadır ki genişliği bir fersah enli büyük adadır. İçinde 7 adet mamur köyleri, nice kere yüz bin adet hayvanları ve Cankurtaranlıların bu kadar bin İrem bağları bu ada içindedir.

Ziyaret ettiğimiz şehitlerin hikâyelerini bildirir

1004 tarihinde Eğre Fâtihi Sultan III. Mehmed Han'ın toprağı güzel, yeri cennet olsun kutlu zamanlarında Macar kâfiri tamamen ayaklanıp her tarafları yakıp yıkıp yağmalayarak gelip Keçkemet kırlarım ve Heves, Çonrad kalelerini, Şarkez ve Salanta ovalarını geçip şenlikli olan köyleri ve kasabaları tamamen ele geçirir, Osmanoğlu'nun Eğre Kalesi gazasına gitmesini engellemek için bu Kovin Adasinda yüz bin askerle konup kat kat taburlar çatıp Tuna'dan gemilere ve karadan İslâm ordusuna yol kesicilik edip İslâm askerine hayli zarar verir.

Sonunda padişahın fermanıyla celâlî iken itaat eden Celâlî Hasan Paşa'nın ve Derviş Paşa'nın celâlî, sarıca, sekban, salıcı, varıcı, zorba askerleriyle toplam 32.000 adet seçkin askerleri bir gece Tuna gemileriyle bu Kovin Adası’na geçirirler. Her biri birer güçlü bilekli zorba kağan arslana benzer yiğitler ki her biri Anadolu diyarında reaya vü berâyânın koyununu, kuzu, tavuk ve kazlarını yemekten Madî Kerib'e dönmüşler idi.

Bu adaya ansızın bu kadar bin Müslüman gaziler geçince tüm gemiler gidip, bunlar bu adada kâfirler ile cenge başlayarak tam 3 gün 3 gece öyle bir savaş ederler ki hâlâ tüm serhat tarihlerinde yazılıdır.

Sözün kısası 3 günde 70.000 kâfiri kılıçtan geçirip 20.000 seçkin kâfir Tuna Nehri'nde boğulup 100.000 kâfirden bir keferenin bile canı kurtulmayıp keskin kılıcın ağzından geçinceye dek tüm celâlî askerlerinin de hepsi şehit olur.

Celâlî Hasan Paşa kendi eliyle 3 günde 700 kâfir kırdı diye bu cengde kurtulan Derviş Paşa askeri bu Cankurtaranlılara anlatmışlar. Onların anlattıklarına göre bu gazada hazır olanlardan bu hakir dinleyip buraya yazdık. Cankurtaranlıların sözlerine göre bu celâlî kavmi bu adaya geçtiklerinde Budin vezirinden bize ferman gelip,

Olmaya ki şayet celâlî kavmi adaya geçince yardım edesiz veyahut bozulurlarsa, kayıklarla beri alasız ve atlarıyla yüzerek beri geçerlerse, hepsini kirasız. Ama Derviş Paşalıya yardım edesiz, beri geçerlerse alasız, "Alâmet-i şerifeme itimat edesiz ve yoksa malınız mülkünüz gitmekle kurtulmayıp hepiniz katledilirsiniz" diye yazdığından korkup,

Adada olanlara biz yardım etmedik ve yardıma da muhtaç olmayıp hepsi şehit olup celâlîden can kurtulmadı. Derviş Paşazâde şehitlik şerbetini içip ancak 300 yaralı olarak hayatta kalıp savaştan sonra hepimiz bu adaya geçip o kadar ganimet malı aldık ki hâlâ o mal ile zenginleşmiş adamlarımız vardır diye bu savaşı Cankurtaran yaşlıları anlattılar.

Sonra bütün Müslüman gazilerin cesetlerini 8 adet hunka, yani 8 adet yumru tepe edip tüm şehitleri defn ederler. Hâlâ 8 yığın ziyaretgâhtır. Deli Gazi Hasan Paşa ve Derviş Paşazâde mezarları açıkça bellidir, İm a gerisi hunka tepelerdir.

Derviş Paşa hemen o savaştan sonra at ile Tuna Nehri'ni yıldırıp Cankurtaranca can atıp öyle can kurtarır. Hâlâ bu Kovin Adası'nda 14 yerde kâfirlerin kemikleri öbek öbek yığılıdır ve nice yüz yerde kâfir kafaları lahana yığınları gibi yığın yığın toz toprak içinde yuvarlanıp yatar.

Gazi Derviş Paşa bu adadaki savaştan kurtulduktan sonra Budin taraflarına serdar olup Cankurtaran'a gelince bir kayığa binip bu Koyun Adası'na geçer. Bozguna uğradığı yerde oğlu üzerine, tüm celâlî gazileri ve kendi şehitleri üzerine yüksek bir köşk yapıp çevresine binlerce meyve ağaçları diker. Hâlâ gönül erbabının ziyaretgâhıdır. Hamd olsun bütün şehitleri bu mahalde ziyaret edip ruhları için bir Yâsîn-i şerif okuduk. Allah hepsine rahmet eylesin.

Bu ziyaret köşkünün sütununda talik yazısıyla yazılan şiir budur:

Hakîm-i Mutlak'ın olmasa ger bir işte tedbîri
Müfîd olmaz hezâr erbâb-ı aklın re y ü tedbîri
İnayet eylese bir bendesine Hazret-i Mevlâ [73a]
Sevâb olur hatâsı hep kemâl-i mahz-