Yeni Kasaba

Yeni Kasaba hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

(—) tarihinde Sultan IV. Murad Han vezirlerinden Koca Musa Paşa bu kasabayı inşa edip tüm yerel vergilerden muaf etmiştir. Bosna Eyaleti'nde hâss-ı hümâyûndur ve 150 akçe payesiyle, olduğu kadar kazacıktır.

Kethüdayeri ve yeniçeri serdarı vardır, ama başka hâkimleri yoktur. Ama bir dereli ve geniş özlü, bağ ve bahçeli, 170 kadar mamur haneli bir şirin yeni yapılmış hoş kasabacıktır. Musa Paşa'nın bir seyirlik güzel bir camii var ki tüm duvarları, mihrabı, minberi, kapısı kemerleri ve bir yüksek sanatlı minaresi baştan başa zümrüt gibi yeşil taştan bir camidir. Dünyayı aydınlatan güneş ışıkları bu camie vurduğunda bu camiin duvarları ve minaresi yeşil zümrüt gibi ışıltı verir, bir garip ve acayip yeşil maden taştır ki bir diyarda böyle bir yemyeşil ibretlik cami görülmemiştir.

3 mahalle mescidi, 1 Halvetî tekkesi, 1 çelebi mektebi, 2 adet tüccar hanı, 1 adet hamamı ve 18 ehl-i hıref dükkânı vardır. Bu yazılı hayratların tamamı merhum Gazi Musa Paşa hayratıdır.

Hatta bu yapılar yok iken bu mahaller haydut haramisi korkusundan tehlikeli derbent yerler olup bin, iki bin adam güçlükle geçerlermiş. Allah'a hamd olsun şimdi bu kasaba imar olalı yol güvenliği sağlanmış oldu.

Bu kasaba içinde iki adet büyük hanın ortasında Yadra Nehri akar. Bu nehir doğduğu yer olan Ravna Dağlarından gelip bu kasabadan aşağı büyük Drin Nehri'ne akar.

Yadra Nehri bahar günlerinde dağların karı söküldüğünde derya gibi taşar. Bu nehrin sağındaki ve solundaki hanlara gidip gelmek için bu nehir üzerine bir göz bir köprü yapmışlar ki İstanbul'da Büyük Çekmece Köprüsü'nün gözü kadar geniş ve derin büyük köprüdür, ama alçaktır ve iki tarafı tamamen bağ ve bahçedir.

Bu kasabanın suyu ve havası gayet hoştur.