Çoban (Altın Halkalı) Köprü (Yeniçobandede)

Çoban (Altın Halkalı) Köprü (Yeniçobandede) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

(---) tarihinde Çobanoğullarından Melik (---) yaptığından dolayı Çoban köprüsü derler. Büyük Aras Nehri'nin üzerinde gökkuşağından nişan verir (---) göz ibret verici bir köprüdür.

Bu Aras Nehri ta Bingöl Yaylası'ndan çıkıp doğu tarafına akarak Malazgird Kalesi altından geçip Artef Köyü ve Hınıs Kalesi önünden geçtikten sonra Altın Halkalı Köprüsü altından geçer. Nice yüz köyleri sulayarak bu Çoban Köprüsü'nden aşağı nice kaleleri ve beldeleri sulayarak Revan Kalesi altında Zengi Nehri'ne, Zengi de Kür'e, Kür Nehri de Gilan Denizi'ne katılır. Aras Nehri darplı sudur. Bingöl yaylasının karı sökün ettiğinde denizler gibi coşar. Üç günde bütün askerler bu Çoban Sultan Köprüsü'nden geçti. 

---------------------------------------------

Daha önce 1057 [1647] tarihinde Şuşik Kalesi gazasına geçerken bu köprüden geçilmiştir ama tarif edilip anlatılmamış idi. Bu muhteşem köprü, büyük Aras Nehri üzerinde Çobanoğulları'ndan Sultan (—) Melik Gazi tarafından yapılmıştır.

Bir sarp ve dar yerde göklere baş uzatmış kayadan kayaya Samanyolu gibi bir göz kemeri atılmış gökkuşağından nişan verir bir göz ibret verici bir köprüdür, ama Batman Köprüsü ve Hasankeyf Kalesi Köprüsü gibi kemeri içinde hanı, odası ve mutfakları yoktur. Hemen ibretlik bir göz acayip sanatlı köprüdür.

Bu seyre değer köprünün hayran bırakacak bir marifet sergileyip ustalığını gösterdiği odur ki Kisrâ kemerinin ortasına koyduğu kenet dedikleri sert taşın tâ ortasına saf altından bir halka asmış, Aras Nehri üzerinde asılı durur. Sert bir rüzgâr o halkaya isabet etse yuvarlak halka hareket eder. Ve o halkanın da rezesi vardır ki adam beli kalınlığı kadardır. Ve halka yine adam uyluğu kalınlığı vardır. Yüksek yerde olduğundan küçük görünür ama içinden bir at geçse mümkündür, tâ bu derece bir büyük altın halkadır. Onun için Altın Halkalı Köprü derler.

Hayır sahibi köprüyü yaparken o halkayı bu köprünün ortasına o düşünce ile koymuş ki, Allah saklasın bu köprü zamanın geçmesiyle yıkılırsa bu halka malıyla bu köprüyü tamir edip yeniden yapalar. Ama pek çok kere Kürt haramileri bu halkaya kementler ile el koymak istemişler, ancak helâk olmuşlardır.

Ve bu köprüye yakın köy halkı bu köprünün bekçisidirler.

Aras Nehri bu köprü altına tâ Bingöl Yaylağı'ndan gelip Malazgirt Kalesi’ne uğrayıp oradan (—) kalesine uğrar, oradan Haşan Kalesi'ne üç saat yakın Çoban Köprüsü altından geçip yüzlerce köy ve kasabalara uğrayıp Revan Kalesi yakınında Zengi Nehri’ne karışır. Zengi de Kür Nehri'ne, Kür de Hazar Denizine karışır ki Gîlân Denizi ve Bâbü’l-ebvâb Denizi, yani Demirkapı Denizi'ne karışır.