Ziyaeddin (Diyadin)

Ziyaeddin (Diyadin) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Azerbaycan şahı Ziyaeddin yapısı ve Azerbaycan toprağında yalçın kaya üzere dörtgen şekilden uzunlamasına bir dayanıklı ve sağlam kaledir. Erzurum toprağında (---) sancağı hudududur. Dizdarı ve neferatları vardır. (---) tarihinde Van fethedildiğinde halkı itaat edip anahtarlarını padişaha teslim ettiklerinden halkı bütün örfi (yerel) vergilerden muaf oldular. Naipliktir, kumandanı ve kethüdayeri yoktur.

Bir camii ve altı yüz kadar toprak örtülü tek katlı evleri vardır. Bir ham, bir hamamı ve kırk elli kadar dükkanı vardır.

Taşlık ve Kürd diyarı yer olduğundan o kadar mamur şehir değildir. Ama halkı gayet cesur ve yiğit Hüda eri hünerli insanlardır.

İbret verici ılıcanın anlatılması: Aras Nehri ile Van Gölü kenarındaki Erciş Kalesi görülmeye değer bir ılıcadır ki Ziyaeddin Kalesi'ne yakındır. Tanrı'nın işi budur ki bu ılıca beş altı yerde kaynaktır ki birbirine onar ve on beşer adım uzaklıkta gözlerdir. Kimisi buz parçası tatlı sudur, kimisi öyle sıcaktır ki çömlekte bulgur kaynar gibi kaynar. Buna bitişik buz gibi soğuk bir göz kaynak vardır. İçinden rahatlık ile üç taş çıkaramazsın. Soğuğunun şiddetinden insanın eli tahammül edemez. Ve yine buna bitişik şadırvan gibi fışkırır, öyle sıcaktır ki içinde baş ve paça ütülenir. Bu ılıcaların ancak birinde yapı vardır. Diğerleri açık hüdai ılıcalardır ki her biri birer değirmen döndürür su kadar akar. Bu kaleyi seyr edip vezir fermanı ile kale kullarının yarısı ağalarıyla sefere memur oldu.