Cübeyle (Biblos)

Cübeyle (Biblos) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Trablus paşasının hâssı ve voyvodalıktır. 150 akçe kazadır. Ve nahiyesi taşlık dağlarda 100 adet köydür. Senede 2 kese hâsıl olur.

Bu dağların hâkimi paşa tarafından Şeyh Tarhan'dır. 70 kese padişah malı verir. Kendine de 70 kese kalır. Tam 3 bin tüfenkliye sahiptir, zira Dürzi ve Teymânî dağlarıdır.

Bu kale deniz kıyısında düz kayalı yerde dört köşe bir eski kaledir. Büyüklüğü çepçevre 1.300 adımdır. Dört tarafında hendeği içi dut ağacı bağlandır.

İki kapısı var, biri kıbleye nazır demir kapıdır, biri liman kapısıdır. Bu kale İspanya yapısıdır. (—) tarihinde Sultan Kalavan fethedip daha sonra 921 tarihinde Selim Şah Mısır'a giderken itaat edip kaleyi teslim etmişlerdir. Bu kalede 2 mahalle ve 200 toprak örtülü Arap ve Dürzî evleri vardır, dut ve zeytin ağaçları ile süslüdür.

Tamamı 5 mihraptır ve biri Selim Han Camii'dir.

İç kalesi, bu kalenin kara tarafında bir bayır üzerinde köşe bir küçük kaleciktir. Bir demir kapısı kuzeye bakar, 10 basamak taş merdiven ile çıkılır.

Kale içinde ancak dizdar, imam, müezzin ve 50 nefer evlerinden başka bir şey yoktur. Her adamı koymazlar. Daima bekçileri Dürzi'den korkup muhafaza ederler.

Kethüdayeri ve serdarı yoktur, zira gayet ıssız yerdir. Eşeğini kaybeden varmaz. Ama bu hakir aziz canımı kaybederek vardım. Ve bütün halkı Tat ve Nusayri'dir.

20 dükkânı ve 1 hanı vardır. Bu kale içinde bir ibretlik manastır var ki yapı kalıntılarına insan dikkatle baksa hayran olur. Bunda olan mermercilik sanatı İstanbul'da, Ayasluk'ta ve Atina'da yoktur. Hatta 1075'te Alman diyarında bu hakir bu Cübeyle'deki büyük kiliseyi sorup "Ah eski mabedimizdir" derlerdi. Meğer Şem'ûn-ı Safâ burada kalırmış. Gerçekten de görmeye değer bir kilisedir, ancak bugün içinde at, katır ve deve bağlı handır.

Bu kalenin liman tarafı yalın kat kale duvarıdır, limanı 200 adet barca alır hoş limandır. Ağzında 2 mendirek kuleleri var, iyi yatak limandır.