Akşar (Akşehir)

Akşar (Akşehir) hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Ama meşhur galatı Akşehir'dir. Bazıları Ahşehir derler, bazı Etraklar Ahşer derler, bazıları Akşar derler. Türkistan vilayetleri olduğundan çeşit çeşit özel lehçeleri vardır. Rum şehirlerindendir. Rum kayseri kızı Sine adlı bir krale yaptığından Rum tarihlerinde Sinehisar derler. Konya'nın kuzeyinde bulunup Konya onun kıblesinde üç günlük yoldur. On yedinci örfi iklimin ortasında olduğundan suyu ve havası soğuktur. Enlemi (---) ( ---) ve boylamı ( ---) saat, ( ---) derece ve ( ---) dakikadır ama yazı yaz ve kışı kıştır.

793 [1391] tarihinde Yıldırım Han Karamanoğulları eşkıyaları elinden alıp Müslüman hacıların yolları güvenli hale getirdi. Süleyman Han yazımı üzere hala Karaman eyaletinde sancakbeyi tahtıdır. Beyinin hass-ı hümayunu padişah tarafından 190.500 akçedir. 500 asker ile yönetip senelik 20 kese hasıledip sefer eşer. Sancağında zeamet sahipleri 16 ve timar erbabı 122'dir. Cebelüleri ile sefer sırasında 800 asker olup paşası ve alaybeyisi bayrağı altında sefer eşerler (savaşa giderler). Alaybeyisi, çeribaşısı ve yüzbaşısı vardır.

150 akçe payesiyle şerif kazadır. Ara sıra 300 akçe ile sadaka olunur yüksek mansıptır. Toplam (---) adet köylerinden kadısına senelik sekiz kese hasıl olur. Müftüsü, nakibüleşrafı, ayanı, kibar ve eşrafı çoktur. Sipah kethüdayeri, yeniçeri serdarı, şehir naibi, şehir muhtesibi ve şehir subaşısı vardır, ama kalesi bir tepe üzerinde olduğundan fethinde zorluk çekilmiştir, haraptır. Bundan dolayı dizdarı ve kale neferatları yoktur, ama şehir direkli İrem Bağları gibi bir ağaçlık ve yeşillik içinde toplam (---) örtülü (---) adet iki katlı ve tek katlı güzel evlerden meydana gelmiştir. Toplam (---) adet mahalle ve (---) adet mihraptır. Evvela,

................ (4 satır boş) .................

Bunlardan başka mescitlerdir.

................ (1 satır boş) ................

Hepsi (---) tekkedir.

................ (2 satır boş)................

Tamamı (---) medresedir.

................ (1.5 satır boş)................

Cümlesi (---) sıbyan mektebidir.

................ (1.5 satır boş)................

Hepsi (---) aşevi imaretleridir.

................ (1.5 satır boş) .................

Tamamı (---) adet çarşıdır. Bütün değerli şeyler bu güzellik pazarı içinde mevcuttur.

................ (1.5 satır boş) ................

Beğenilenlerinden; Akşehir'in al yanaklı tebekani elması herkes tarafından bilinir.

............... (1.5 satır boş) ................ [9a]

Tamamı (---) adet gönül açan hamamdır.

................ (1.5 satır boş) .................

Hepsi (---) adet kervansaraydır.

................ (1.5 satır boş) .................

Hepsi (---) adet hayat suyu çeşmelerdir.

................ (1.5 satır boş) .................

Suyu ve havası tatlı olduğundan mahbub ve mahbubesi düzgün endamlı olup Akşehir tebekani elması gibi al yanaklı güzelleri olur. Gerçi Etrak şehirlerindendir ama uleması, salihleri ve ileri gelenleri değerli elbiseler giyer muhteşem adamları vardır. Hepsi tüccar, hizmet ehli ve sanat ehli adamları garipleri severler. ( ---)