Köşk

Köşk hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Eski zamanda Cemşid'in yaylağa çıktığı sırada tahtı idi. Nice yüz bin yapı kalıntıları var ki görenler hayran olur. Nice yüz akarsular kenarında Havarnak köşklerine benzer köşkler olduğundan halk arasında Köşk şehri derler. Aydın sancağında paşa hâssı ve 150 akçe şerif kazadır ve nahiyesi 40 adet köydür.

Ancak 299 kiremitli ve toprak örtülü hanelerdir. 1 camii, mescidi, 1 hanı ve 10 kadar dükkânı vardır. Kethüdayeri yoktur, ama serdarı vardır. Bağı bahçesi cihanı süslemiştir. Bütün evlerinin yüzleri kıbleye bakmaktadır.

kazası köylerinde olan inciri cihanı tutmuştur. Gök Lop namıyla meşhur olan inciri bir Tanrı kudretidir ki her biri kırkar ellişer dirhem gelir katr-ı nebat-ı hamavî gibi taze loptur. Cisminde asla çizgi, nakış yoktur, hemen sırf bir cüllaptır. Yiyene asla sıkıntı vermez. Kurusunu da küfe sepetler içinde yedi iklime hediye götürürler. Üzeri şekerli bir incirdir ki Tin suresi bunun hakkında inmiş ola. Asla ağırlık vermez, hazmı kolay, besleyici, tabiatı yumuşatıcı ve görmeye yararlı bir cennet inciridir ki ter ü tazesi bir saat uzak yere gidemez, zira bir tulum kand-i nebat cüllâbıdır.

Kısacası, yiyene bıkkınlık gelmeyip insan ölünceye kadar yiyesi gelir. İçinde haşhaş tohumu gibi 40-50 adet hardal tanesi var. Güneş tarafına tutsan içinde olan tohumları derilerinden birer birer sayılır. Ta bu mertebe ince ve taze cisimli hoş bir incirdir. Gerçekten de yeryüzünde benzeri yoktur. Güzel kokusu yiyenin dimağını kokulandırıp asla yeli ve harareti yoktur. Övgüsünde eskinin akıllı hekimleri susup kalmışlardır.